amebiasis , etken E. Histolitikadir. Primer olarak kalin barsagi, sekonder olarak da diger organlari (karaciger, akciger, beyin vb.) tutar. Kalin barsak tutulumuyla amebik dizanteriye neden olur. Diger organlarda ise, paraziter abse tesekkülü olusturur. E. Histolitika, her zaman hastalik yapmayabilir ve bazi insanlar tasiyici olup asemptomatiktirler. ABDde tasiyici orani % 10 iken, bu oran gelismekte olan ülkelerde % 60tir.
Amebiasis klinik olarak akut veya kronik formlarda görülürler. Akut forma içme sularindan olan masif kontaminasyon sonucu rastlanir. Yüksek ates, karin agrilari, tenesmus ve kanli ishal vardir. Proktoskopide, rektumda yaygin ülserasyon görülür.
Ülserasyondan alinan scrapingde amebik trofozoitler tespit edilir. Ayrica serolojik testlerden de yararlanilabilir. Amebik dizanteri, ülseratif kolit, crohn koliti ve basiller dizanteriden ayirt edilmelidir. Özellikle ülseratif kolitten ayirt edilmesinin hayati önemi vardir. Zira kortikosteroid kullanimi bu hastalik için fataldir.
Tedavide metranidazol 3x250 mg/gün IV olarak 10 gün kullanilir. Hasta eger bu tedaviyi alamiyorsa, emetin ya da tetracylin verilebilir.
Kronik formda hastalik yavas yavas gelisir. Intermitant bir course gösterir. Hasta zaman zaman semptomatik, zaman zaman da asemptomatiktir. Endoskopide rektum tamamen normal görülebilir, ama scraping ve biyopside amipler görülür ve tani konur.
Tedavi 3x750 mg/gün metranidazol po 20 gün süre ile kullanilir. Fakat tedaviden sonra relapslar sik görüldügünden, hasta en az 1 yil kontrol altinda tutulmali ve diski muayeneleri yapilmalidir.
Amebiasiste birtakim cerrahi komplikasyonlar ortaya çikar:
1. Karaciger absesi:
Parazit, portal ven yoluyla karacigere gelir ve abse olusturur. Abse küçük ise, medikal tedavi yapilir. Sekonder enfeksiyon veya büyük abselerde drenaj sarttir. Perkutanöz igne aspirasyonu ile abse tesekkülü oldugu anlasilabilir ve ayrica da bosaltilabilir. Medikal tedavide dihidroksiquinin kullanilir.
2. Ameboma: Barsak duvarinda parazitlerden olusan bir kitle seklinde ortaya çikar. Malign bir olusumdan ayirt edilmesi güçtür. Bu kitle medikal tedavi kaybolmaz ise, cerrahi rezeksiyon gerekir.
3. Perforasyonlar
4. Toksik megakolon: Multiple perforasyonlar ve yaygin nekrozlar ortaya çikabilir.
Kolona ait komplikasyonlarda kolonun tümünün çikartilmasi gerekir.
