ASTIM NÖBETLERININ NEDENLERI
Astim nöbetinin nedenleri tam olarak
bilinmemekle birlikte, bazi kisisel özelIikler dikkate alinmalidir. Bazi
insanlar belirli akrji uyanci maddelere (alerjen) karsi asiri duyarlidir. Bu
durum organizmanin özgün antikorlar denen bazi maddeler olusturmasina neden
olur; bunlar daha sonra alerjenlerle karsilasinca astim nöbetlerini
baslatir.
Olgularin büyük bir bölümünde solunan hava araciligiyla
akcigerlere ulasan alerjen madde, hücrelere yapisik olarak bulunan antikorlarla
karsilastiginda, akciger dokusunun tüm bilesenlerinin katildigi, bir dizi ani
gelisen süreç baslar. En ince brons dallarinin çevresindeki dairesel düz kas
lifleri kasilarak büzülürler ve böylece hava ile kan arasinda gaz alisverisinin
(karbon dioksitin atilarak oksijenin alinmasi) gerçeklestigi hava keseciklerine
(alveol) ulasan havanin geçtigi alan daralir.
Bronslarin içini örten
mukoza siser (ödem) ve gergin bir görünüm alarak havanin geçisini daha da
zorlastirir; ayrica, mukus salgilayan hücrelerin salgilan artar. Brons
mukozasinda çok sayida, mukus salgilayan hücre vardir; normal kosullarda çok
yararlidirlar, çünkü bunlarin salgilari solunum yollarini temizler. Astim
nöbetIerinde ise yapiskan ve koyu kivamli asiri mukus salgilayarak, zaten
kasilmis durumdaki küçük bronslann iyice tikanmasina ve durumun daha da
kötülesmesine neden olurlar.
Bir astim nöbetini baslatan en önemli
süreçler, brons kaslarinin kasilmasi; mukoza sismesi (ödem); asiri ve koyu
kivamli salgilanmasidir. Bu durum, solunum güçlügünü, morarmayi (siyanoz),
hinltili solunumu ve isliksi sesleri açiklar. Gögüs kafesi ve diyafram kaslannm
gerilmesi gögüs kafesinin hareketlerini güçlestirir. Astim hastasi nöbet
sirasinda, solunum kaslannin tüm güçlerini ortaya koymasini saglayacak ve
havalanma etkinligini kolaylastiracak en uygun durumu alir.
Alerjik astim
nöbetlerinden sorumlu uyaranlar, organizmaya degisik yollardan giren
alerjenlerdir. En yayginlarindan en alisilmadik ve az olanlanna kadar çesitli
maddeler alerjen etki gösterebilir; bu maddeler ne kadar yaygin ise bunlarla
karsilasma ve nöbetin baslama olasiligi da o ölçüde fazla
olacaktir.
Astim olgulanmn yüzde 80-90'mda, sorumlu alerjenler havayla
solunan maddelerdir (pnömoalerjenler); en yaygin olanlari çiçek ve bitki
tozlari, hayvanlarin üst deri olusumlari, yani kedi, köpek, keçi, at, koyun
killari ya da kepekleri, atlarin yelekillari, yataklarda kullanilan yünler,
kuslarin tüyleri, tahil unu, bitkisel lifler (keten, pamuk, kenevir), ev
tozlaridir.
Besinlerdeki alerjen maddeler genellikle çocuklardaki astim
nöbetlerinden sorumludur, eriskinlerde daha az etkilidirler. Yaygin olarak
alerji yapan besinler yumurta, süt ve süt ürünleri, et, balik, kabuklu deniz
hayvanlari, bazi meyve (çilek, seftali, elma) ya da sebzelerdir (örnegin
ispanak). Ama astimi ortaya çikaran tek etkenin besin olmasi çok az görülen bir
durumdur.
