Akne Vulgaris (sivilce) kil - yag bezi biriminin kronik inflamatuar
hastaligidir. Akne Vulgaris - sivilce kimlerde Görülür? 12-25 yas grubunun
% 85inde görülür. Ender olarak 8 yas civarinda baslayip, 30 yastan sonra da
devam edebilir. Erkeklerde daha siktir ve daha agir klinik seyir görülebilir.
akne vulgaris - sivilce Niçin Olur?
Son yillarda üzerinde en fazla
durulan nedenler arasinda sebum yapiminda artis, anormal folliküler
keratinizasyon ve mikrobiyal kolonizasyon sayilabilir. Mikrobiyal
kolonizasyondan sorumlu mikroorganizmalar propinibakterium acnes, stafilococcus
epidermidis ve pitrosporum oveledir. akne vulgaris - sivilce olusumunda genetik
faktörler de suçlanmaktadir. Hastalarin çogu aile öyküsü verirler ancak özel bir
geçis sekli saptanmamistir.
akne vulgaris - sivilce nin Klinik Görünümü
Nasildir?
Primer yerlesim yeri yüz, sirt, gögüs ve omuzlardir. Gövdedeki
lezyonlar orta hatta yogunlasir. Herhangi bir lezyon agirlikli olabilmekle
birlikte genellikle bir çok lezyon biraradadir. Non-inflamatuar lezyonlar
komedonlardir. Komedonlar açik veya kapali olabilir. Açik komedon deriden hafif
kabarik, ortasinda koyu renkli folliküler keratin ve lipid birikimi olan
lezyondur. Kapali komedonlar ise inflamasyonsuz beyaz renkli papüller seklinde
görülür. Özellikle kapali komedonlar inflamatuar lezyonlarin
prekürsorlaridir.
Inflamatuar lezyonlar, çevresinde eritem inflamasyon
bulunan küçük papüllerden püstül ve büyük nodüllere, kistlere kadar degisebilir.
Aktif lezyonlar disinda iyilesmis lezyonlara ait skarlar da bulunabilir. Akne
skarlari küçük agizli derin deprese skarlardir. Nadiren gövdede hipertrofik
skarlar olabilir.
akne vulgaris - sivilcete Laboratuvar Incelemeleri
Gerekli mi?
Hiperandrojenizmden süphelenilmiyorsa akne vulgaris - sivilceli
hastada laboratuar tetkik gerekli degildir. Ancak menstruasyon düzensizligi,
hirsutismus, androgenetik alopesi gibi hiperandrojenizm belirtileri varsa
hastalarin bir dermatologa ve daha sonra gerekirse bir endokrinologa
basvurmalari gerekebilir.
akne vulgaris - sivilce Tanisi Nasil
Konulur?
Tani genellikle kolaydir. Hastanin yasi, lezyonlarin yerlesim
yerleri ve komedonlarin varligi ile follikülitler, rosasea, lupus miliaris
disseminatus fasieiden ayrilabilir.
akne vulgaris - sivilce Tedavisinde
Amaç Nedir?
Amaç, folliküler keratinizasyonu düzeltmek, sebase bezlerin
aktivitesini, folliküler bakteriyel popülasyonu ve inflamasyonu azaltmaktir. Bu
sekilde lezyonlarin skar birakmasi ve hastada güvensizlik, degersizlik
duygularinin olusmasi engellenir.
akne vulgaris - sivilce Tedavisinde
Neler Kullanilir?
• Temizleyici ajanlar
Islem abartilmadigi sürece
temizlik için kullanilan pH degeri 5.5 olan sabunlar follikül içindeki lipid ve
bakterileri uzaklastirabilirler, ancak komedon giderici ve tedavi edici etkileri
yoktur. Tedaviye yardimci ajanlardir.
• Topikal ajanlar
- Vitamin A
asiti (Tretinoin): Folliküler keratinizasyonu düzenler. Komedonlarin hakim
oldugu aknede tercih edilir. Irritasyon yapici etkisi vardir. Özellikle günese
maruz kalindiginda bu etki artar. (Acnelyse krem, Retino jel).
- Benzoyl
peroksit: Güçlü bir antibakteriyel ajandir. Kuruluk irritasyon ve allerjik
dermatite neden olabilir. (Aknefug BP losyon, Aksil krem, Benzac AC jel).
-
Antibiyotikler: Klindamisin ve Eritromisin p. acnese etkilidir. Uzun süreli
kullanimda rezistans bildirilmistir. Klindamisin % 1, eritromisin % 1-2
kullanilabilir. Eritromisin, benzoyl peroksitle kombine edildiginde etkisi
artar. (Cleocin-T losyon, Clamine-T losyon, Benzamycin jel).
- Azelaik asit:
Keratinizasyon ve folliküler bakteri kolonizasyonuna etkilidir. Genellikle % 20
krem seklinde kullanilir. Yanma hissi olusturmasi disinda bir yan etkisi yoktur.
(Azelderm krem, Skinoren krem)
- Salisilik asit: Keratolitik etkisi nedeniyle
kullanilabilir, retinoik asit kadar güçlü degildir (Salsil-2 jel).
•
Sistemik Ajanlar
Antibiyotikler
* Tetrasiklin, 250 mg-1 g/gün
dozlarda serbest yag asitlerini ve p. acnesin sayisini azaltir. 1 g/gün
baslangiçtan sonra 250 mg/gün ile 6 ay idame edilebilir. Dislerde diskolorasyon
ve iskelet sistemini baskilayici etkileri nedeniyle 8 yas altinda
kullanilmamalidir. (Devasiklin, Tetra, Tetramin 250 mg-cap, Tetralet 500
mg-cap).
* Doksisiklin (Doksin, Monodoks, Tetradoks 100 mg-cap) ve
minosiklin (Türkiyede preparati yok) en az tetrasiklin kadar etkilidir. Ancak
fotosensitivite nedeniyle yaz aylarinda kullanimi sinirlidir.
*
Trimetoprim-Sulfametoksazol kombinasyonu hematolojik yan etkileri nedeniyle
ancak diger antibiyotiklere cevap vermeyen hastalarda kullanilabilen bir
seçenektir. (Bactrim, Bakton, Baktrisid DS, Bibakrim, Cotrirer Kemoprim,
Metoprim, Mikrosid, Septrin, Trifen,
Trimoks).
Hormonlar: Mutlaka Dermatolog veya endokrinolog
tarafindan kullanilmalidirlar.
* Antiandrojenler: Siproteron asetat ve
etinil östradiol kombinasyonu bir oral kontraseptiftir. Sebum salgisini ve
komedon olusumunu azaltir. (Diane-35).
* Östrojenler, glukokortikoidler
ve gonadotropin salgilatici hormon (GnRH) kullanilabilen diger
seçeneklerdir.
Isotretinoin: Dermatologlar tarafindan kullanilmali ve
hastalar izlenmelidir. Siddetli ve tedaviye dirençli aknede çok etkilidir.
Sebum üretimini azaltir, keratinizasyonu düzeltir, p. acnesi azaltir ve
antienflamatuar etkisi vardir. 1-2 mg/kg/gün dozda 18-20 hafta kullanilir.
Teratojenik potansiyeli nedeniyle tedavi boyunca ve tedaviden sonraki bir ay
içinde hamile kalinmamalidir. Deri kurulugu, keilit, konjunktivit,
hipertrigliseridemi, epistaksis ve saç dökülmesi yapabilir.
(Ro-accutan).
Hangi Tip Aknede Hangi Ajanlar Kullanilmalidir?
Hafif
aknede daha çok topikal ajanlarin kullanilmasi yeterlidir. Orta derecede aknede
ise topikal ajanlara bir sistemik antibiyotik eklenmesi uygun olabilir. Siddetli
aknede isotretinoin kullanilmalidir.
akne vulgaris - sivilcein Prognozu
Nasildir?
Olgularin çogu 20li yaslarin basinda düzelir. Ancak ender de olsa
30lu ve 40li yaslara kadar uzayabilir.
