Kil dönmesi, killarin kuyruk sokumu ve nadiren göbekte cilt altina geçip yara, abse ve fistül olusturmasidir. Kil dönmesi, yani DERMOID KIST veya PILONIDAL SINÜS, cilt alti kil yuvasi demektir. Sirt ve bastan dökülen killarin kuyruk sokumundaki iki kaba et arasinda, killi ve terli oluga takilip sürtünmelerle olugun en dibindeki ter bezi deliklerinden vida gibi dönerek cilt alti yag dokusu içine hissettirmeden girmesi, labirentler açmasi, pesinden labirentlere giren bakterin de katkisi ile etrafi iltihaplandirmasi; cerahatli veya kanli, pis kokulu akintilar ve abseler olusturmasidir.
Sert büro koltuklarinda ve bilgisayar basinda, özellikle kaykilik pozisyonda uzun süre oturanlarda veya uzun süre jip sürenlerde veya uzun süre otobüs yolculuklari yapanlarda daha sik olur. Kil dönmesi 16 ila 30 yas arasi killi ve gürbüz, genç erkeklerde, nadiren de genç bayanlarda olusur. Olus sekline gelince; killar yilan derisindeki gibi yivli veya pullu olup, dar ve sikisik veya sürtünmeli ortamlarda kipirdandikça tek yönde ilerler. Saç telini iki parmak ile tutup hafifçe ogusturunca bu hareketi açikça görmek mümkündür.
Benzer sekilde iki kaba et arasindaki herhangi bir serbest kil, sürtünme, itelenme ve dönme mekanigi ile olugun dibine dogru hareket eder. Hiperkeratoz ve asiri terleme nedeni ile genislemis bir ter bezi agzindan deri içine girebilir, pesinden baska bir kil geçebilir. Giderek bu minik agiz, killarin minik zorlamasi ile genisler, deri hücreleri ter bezinin ve deligin içine dogru yürür ve deliklerin iç yüzeyi cilt epiteli ile dösenerek minik bir tünel olusur ve pespese killarin buraya girmesi kolaylasir.
Uzun saç killari bile girebilir. Bazan bir kaç kil girdikten sonra tünel girisi iyilesip kapanabilir. Ama tünel içindeki killarin ve bakterilerin cilt altinda derinlere dogru ilerlemesi ve iltihaplanmalar devam eder. Günün birinde mutlaka abselesme ve fistüllesme olur. Fistül agizlarinin % 78 i olugun sol kenarinda ve % 82 si kil giris deliklerinin yukari tarafinda yer alir.
Kil dönmesinde Kuyruk Sokumu Neden Tercih Nedeni?
Kuyruk sokumunu tercih nedeninde
• 1. teori; sirttan dökülen killarin kaba etler nedeni ile olusan derin olukta birikmesi; iki kaba etin birbirine veya oturulan zemine veya sert ve dar giysilere sürtünmesi ile killarin yürüyebilmesi; kapali ortam nedeni ile oluktaki cildin incelmesi ve kolay delinip tahris olmasi ve sert kuyruk kemiginin baskisi nedeni killarin daha da kolay ilerlemesidir.
• 2. teori; insan vücuduna ana rahmindeyken cilt elbisesi, pelerin seklinde yukardan asagiya giydirilir; cilt pelerinin fermuari gibi kuyruk sokumunda kapatilir. Kapanma sirasinda bir kisim cilt dokusu kil olarak altta kalabilir. Killanma yasina gelince bu bölgede killar büyüyerek dermoid kist olusturabilirler. Kil dönmesinin bir baska görüldügü yer göbek çukurudur. Göbek çukuru derin ve kisi killi ise akinti ve apse olabilir. Buraya da killar yürüyerek pis kokulu akintilar, hatta nadiren, göbek etrafinda veya karin içinde abse ve fistüller olusturabilir.
Kil Dönmesinin Belirtileri Nelerdir?
Kuyruk sokumunda veya anüsün arka yukari tarafinda az hassas küçük sislikler kasinti, akinti veya akintisiz , killi, kilsiz, milimetrik delikler ve bazan de abse olusmasidir. Muayene ve tetkiklerde içi iltihabi granülasyon dokusu ve kil dolu kese ve fisütller ve olayi çepe çevre sinirlayan ve killarin daha derinlere gitmesini önemli ölçüde önleyen kalin fibrotik kilif görülür. Abselerin hacmi 1 cc den 100 cc ye kadar degisir ve kendini lokal isi ve agri, sistemik ates ve halsizlik ile belli eder.
Kil Dönmesi Dogustan Olabilir Mi?
Son yillardaki arastirmalar, 16 yillik tecrübemiz ve histopatolojik incelemeler hastaligin dogustan degil sonradan kazanildigini göstermektedir. Tedavi ve takiplerini yaptigimiz 1000 den fazla hastanin hiç birinde kil ve iltihabi tahris ile olusan granülasyon dokusu disinda farkli dokuya örnegin kil ve ter üreten follikül ve ter bezlerine, müstakil deri dokusuna rastlanmamistir. Bu bulgular hastaligin dogustan olmadigini gösterir. Ancak kuyruk sokumunda, dogustan kalan çukur ve delikler varsa bunlar killanma dönemi gelince az da olsa risk teskil eder.
Tedavi Edilmezse Ne Gibi Sorunlar Gelisebilir?
Kuyruk sokumunda abse ve akintilar eksik olmaz. Ikide bir agrili abseler nüks eder. Hastalik saga sola genisler, bölge köstebek yuvasina dönüsür. Yani; dermal epitel denilen deri hücreleri, killari pesinden kil kesesinin ve deliklerin içine girip yeni yeni tüneller veya labirentler olusturur; daha çok yatay, nadiren dikey yönde, çok yönlü olarak deri dokusu içinde ilerler. Labirentler içine giren kil sayisi da, tahris de artar; hastalik durmadan genisler, pek çok delikten zuhur eden pis kokulu akintilar dayanilmaz olur.
Yillarca süren kronik, iltihabi akintilar, nihayette, epidermoid kanser gelistirebilir. Veya hastalik, nadiren de olsa derinleserek kalin bagirsak, rektum ve mesane içine ilerleyebilir, hatta mesane kanserine dahi yol açabilir. Haliyle bu durumda tedavi zorlasir ve olaya multidisipliner yaklasmak gerekir.
Kil Dönmesi Nasil Tedavi Edilir?
Bu güne degin fazla uygulanmis olan tedavi sekli cerrahidir. Cerrahi tedavi seklileri çoktur ve hemen hepsinde saglam çevre doku ile birlikte hastalikli dokular genisçe çikarilir, yara açik birakilarak aylar süren pansuman ile kapanbasi beklenir. Ya da yara çesitli tekniklerle kapatilir. Kapali yöntemlerden Limberg in tarif ettigi, derin oldugu düzleyici flep rotasyonu, en radikal yöntemdir.
Ancak 2 - 3 günü hastanede olmak üzere 5 ila 10 gün yatak istirahati, iki gün süreli hemovak dren genis spektrumlu antibiyotik tedavisi on gün yüz üstü yatilmasi ve üzerine oturulmamasi, bir hafta su degdirilmemesi ve operasyon sirasinda en ufak bir kivrim gamze veya oluk birakilmamasi gerekir. Degilse nüks riski %10 u bulur. Bu nedenle alternatif yöntem arastirmalari devam etmis ve Fenol ile oldukça etkili tedaviler yapilmistir.
KIL DÖNMESINDE ALTERNATIF TEDAVI: GÜMÜS NITRAT ve FENOL
Kil dönmesinde alternatif tedavi olarak tarafimizdan gelistirilen sklerotik ve litik bir kimyasal ajan olan fenol ve ondan daha güçlü olan gümüs nitrat uygulamalarimiz klasik cerrahi yöntemlere göre çok daha etkili olmustur. Bu yöntemde eritilen gümüs nitrat aynen veya fenol, fistül agizlarindan veya foliküllerden içeriye verilir. Killarin yuvalandigi piyojenik granülasyon dokulari ve diger patalojik dokular; ilaç etkisi ile hizla erir ve gri bulamaç halinde disariya akar. Mikro enstrümantasyonla labirentler ve fistüllerin içi temizlenir. Fistül girisleri gerekirse eksize edilir ve tekrar kil girmemesi için sütüre edilir.
Bu islemler 15 dakikada tamamlanir. Hastaligin çok ilerledigi bazi hastalarda gerekirse labirentler kismen veya tamamen açilir, killarin ilerde sorun çikartabilecegi gamzemsi çukurluklar ve kivrimlar varsa küçük plastik ve estetik müdahale ile düzeltilir. Ama eskiden beri mevcut ve pilonidal sinüs olusturmamis genis çukurlara müdahale tavsiye edilmez. Islem bitince labirentler antibiyotikli pomatla doldurulur ve hasta evine gönderilir.
Günlük pansuman ve temizlik ve 1 hafta sonunda kontrole gelmesi ögütlenir. Iyi kürete edilmis labirentler genellile 1 haftada iyilesir. Ancak tavani açilmis labirentelerin ve sinüslerin tamamen kapanmasi pansuman yardimi ile 2 ila 3 haftayi bulur. Bu sürenin illa da kisaltilmasi isteniyorsa, fistüllerin fibrotik duvarlari, lokal anestezi altinda, kürete veya eksize edildikten sonra sütüre edilir. Bu durumda islem süresi 30 dakikayi bulur.
Alternatif Tedavide Tam Basari Sansi Nedir?
Her iste oldugu gibi basari, dataylarda gizlidir. Isin püf noktalarini iyi bilmek, titizlik yakin ilgi, hasta ve hekim isbirligi basariyi belirleyen baslica faktörlerdir. Sadece labirentleri kildan arindirmak yetmez. Yeni kil girisimlerine yol açacak mikro girisleri, en küçük süphe arzeden gamzeleri potansiyel çukurlari gidermek sarttir. Kurallara uyulursa, basari tamdir.
Nüks Ihtimali Nedir?
Kil dönmesinin alternatif tedavisinde, kurallara uyuldugu takdirde, nüks (tekrarlama) ihtimali sadece % 3 - 5 tir. Sebebi de gözden kaçabilecek bazi mikroskobik kil girislerinin kalabilmesi veya hijyenik bakim kusuru sonucu olusabilecek yeni kil giris delikleridir. Çaresi dikkat ve hijyenik bakimdir. Nüks halinde metodu degistirmeye gerek yoktur. Hatta verilen egitim sayesinde henüz baslangiç halinde iken yakalanacagi için çözüm daha basit ve sonuç kesindir.
Nüksü Önlemek için Hastanin Uymasi Gereken Kurallar ve Hijyenik Bakim Nedir?
Hijyenik bakim, ince sihhi temizlik demektir; söyle ki;
1 - Hekimin önerdigi sekilde, hastalar temizlik ve pansumanlara riayet etmeli. Yara veya kil giris delikleri iyilestikten sonra, kuyruk sokumu olugu hergün taharetlenirken yikanip silinerek bosta gezen killar temizlenmeli.
2 - Kuyruk sokumu sabah aksam giyinirken el ile 3 - 5 saniye firçalanip kil, hav, yün ne varsa uzaklastirilmali
3 - Çok killi olanlar, 30 yasina kadar kuyruk sokumu olugunu, haftada bir kez kil dökücü krem ile veya cimbizla temizlemeli, kaba etlerini genisçe tras ettirmeli. Otuz yasindan sonra, kuyruk sokumu cildi nispeten daha az terler ve kurur, giderek sertlesip kalinlasir ve delinme riski kalkar. Ister ameliyatla ister ilaçla tedavi olsun tedavi sonrasi hijyenik bakim tedavisinin uzun süreli basari sansini dogrudan etkiler.
Alternatif Tedavilerin Yan Etkileri Nelerdir?
Fenol ve gümüs nitrat; labirent disinda kaçirilmadigi sürece hiç bir yan etki olusturmaz. Kaçirildiginda birkaç gün içinde ayni yerde enflamasyon, agri ve akinti yaparsa da tedavisi lokal anestezi altinda debridmanla saglanir. Ilaç hiç bir zaman damar içine verilmedigi için sistemik etki olusturmaz; dokulardan damar içine geçis veya emilim olmaz; harici yan etki olmaz.
Kil Dönmesinde Alternatif Tedavinin Avantajlari Nelerdir?
▪ Narkoz, yani genel anestezi gerektirmeyen, az invaziv, konservatif ve pratik bir küçük operasyondur
▪ Hastanede veya evde yatmayi veya istirahati; tahlil ve tetkik gibi bir ön hazirlik gerektirmeyen, günübirlik uygulanabilen bir tedavidir
▪ Nüks ihtimali çok düsük olup nüksetse bile ayni yöntemle, hem de çok daha kolay bir sekilde tedavisi kesinlige kavusturulabilir
▪ Müdahale iz birakmaz ve çok iyi estetik saglar, anatomi bozulmaz
▪ Hastalarin bu alternatif müdahale için hekime, yarimsar saatten birer gün arayla 2 veya 3 kez ugramasi yeterlidir; isten ve yolculuktan alikoymaz.
