Vücudumuzdaki dolasim sisteminde, arterler kani kalpten alarak uzaklardaki doku
ve organlara tasiyan damarlardir, venler ise doku ve organlardaki kani alarak
kalbe geri getiren damarlardir. Arterlerin aksine venlerin duvarlarinda kan
akimina yardimci olacak sekilde kaslar bulunmaktadir ve venlerin çevresinde
bulunan kaslarin hareketleri de kanin akimina ayrdimci olur. Bunlara ilave
olarak venlerin içerisinde bulunan kapakçiklar kalbe dogru ilerlemekte olan
kanin yer çekiminden dolayi geri kaçmasina engel olurlar.
Kronik venöz
yetmezlik; venlerin normal yapisinin bozularak kan akiminin aksadigi duruma
verilen isimdir. Varis kronik venöz yetmezlik durumunun hafif derecedeki
seklidir ve yüzeyel (derinin hemen altindaki) venlerin hasara ugradigi,
genisledigi ve asiri dolu göründügü durumdur. Varis siklikla bacaklarda meydana
gelir. Varis hastalarinin yaklasik olarak %50 sinde, hastalik aileseldir ve
genellikle kalitsal bir ven zayifligi veya damar duvari zayifligi söz
konusudur.
Hastalarin diger yarisinda, hamilelik veya sismanliktan
kaynaklanan ven içi kan basinci degisiklikleri ve bunun sonucunda meydana gelen
damar içi göllenmeler etken olabilir. Ayni zamanda, uzun süreli ayakta durmayi
gerektiren meslekler (bekçilik, hemsirelik, garsonluk gibi) yerçekiminin de
etkisi ile venlerin kani iyi bir sekilde kalbe tasimasini engelleyebilir, bu
durumda da basinca bagli damar hasari ve varis gelisim riski artar. Son olarak
da jartiyer ve diz-üstü çoraplar varis olusma riskini artirabilirler, bu tür
giyeceklerin kan akimini engellemeyecek derece elastik olmasi
gerekir.
Yetiskinlerin yaklasik olarak %15 inde varis görülmektedir.
Varis kadinlarda erkeklerden daha sik olarak gözlenir (yaklasik 2-3 kat daha
sik). Varis en sik olarak bacaklarda görülmekle birlikte, hamilelik sirasinda
vajinada ve makat civarinda görülebilir (hemoroid).
Belirtiler ve
Sikayetler
• Bacaklarda; varis genelde bacaklarin iç yüzü boyunca, dizin
arkasinda ve baldirin arkasinda görülür. Etkilenen venler mavi, siskin ve
gerginligi kaybolmus, kivrimli sekildedir.
• bazi hastalarda, varis
gelisen damarlarda her hangi bir belirti görülmeyebilir, ancak diger hastalarda
bacaklarda sürekli - tekdüze bir agri, bacaklarda basinç ve agirlik hissi, ayak
ve ayak bileginde sislik, etkilenen venlerin civarindaki deride kasinti
bulunabilir.
• Bazi ileri derecedeki hastalarda kan akiminin iyice
yavaslamasi sonucu bölgesel deri degisiklikleri ortaya çikabilir (kuruluk,
kizariklik veya koyulasma ve yara olusumu). Kan akiminin yavaslamasi ayni
zamanda etkilenen damarlarin içerisinde pihtilarin olusumuna neden
olabilir.
• genellikle sikayetler günün sonunda daha siddetlidir
(özellikle de uzun süreli ayakta durma olmussa). Bazi kadinlar varise bagli
sikayetlerinin özellikle adet öncesi dönemde ve hamilelikte daha çok artigini
belirtmektedirler.
Tani
• Hekiminiz tarafindan yapilacak muayene
sonucunda tani konabilir. Genelde ilave bir test veya tani yöntemine gereksinim
duyulmaz.
Hastaligin Seyri
• Varis uzun süreli bir hastaliktir, ancak
sikayetler artma ve azalma periyodlari gösterebilir. Eger hamile iseniz ve
sikayetleriniz siddetli ise, dogumdan sonra sikayetlerinizin azalacagi
söylenebilir. Ancak dogumdan sonra da sikayetleriniz tamamen ortadan
kalkmayacaktir, ve gelecekteki hamileliklerinizde de benzer problemleriniz
ortaya çikabilir.
Korunma
• Genel olarak, normal kilonuzu korumakla ve
uzun süreli ayakta durmaktan sakinarak varis gelisme riskini azaltabilirsiniz.
Ancak maalesef, ailenizde varis varsa bu önlemler de varis gelismesini
engellemeyebilir.
Eger sizde varis gelismisse, sikayetlerinizin artmasini
engellemek için, düzenli olarak uzanarak veya ayaklariniz kalp hizasinin
yukarisinda olacak sekilde oturarak ksmen önlem alabilirsiniz. Bazi hekimler,
destekleyici varis çoraplari veya daha özel olan yürürken bacaklariniza masaj
yapan çorapalr giymenin faydali olacagini önermektedirler. Bu tür masaj yapan
varis çorapalri yüzeyel venlerdeki kan akimini kolaylastirarak sismeleri
önlerler.
Tedavi
• Çogu varis hastasinin sikayetleri hafif derecededir
ve düzenli olarak ayaklarini yukari kaldirip dinlenerek veya varis çoraplari
kullanarak ya da skleroterapi denilen yöntemle tedavi edilebilirler.
•
Skleroterapide, etkilenen venin içerisine, veni harap ederek kan akimini tamamen
ortadan kaldiran bir madde verilir.
• Siddetli venöz yetmezligi olan
hastalarda (özellikle siklikla pihti gelisenler ve damar civarindaki deride
yaralar olusanlar) damarin baglanmasi gerekebilir. Bu cerrahi bir
islemdir.
• Diger bir cerrahi islem de flebektomi adi verilen
prosedürdür: bu islem damarin baglanmasina benzer bir yöntem olmakla birlikte
daha az girisim gerektirir.
• Daha yeni bir yöntem olan lazer tedavisi
ise genelde sadece hafif siddetteki hastalarda kullanilir.
• Hafif
olgularda tedaviye skleroterapi ile baslanmasi önerilebilir, ancak bu yöntem her
zaman kalici bir çözüm getirmez.
• Cerrahi tedaviler daha kalici
yöntemler olmakla birlikte iz kalmasina neden olurlar ve yeni varis venleri
olusabilir.
VARIS ICIN MASAJ
Özellikle kadinlarda görülen, fizyolik
oldugu kadar estetik açidan da rahatsiz eden varise karsi öneriler. Sagligimizi
korumanin yollarindan en önemlileri, dogru beslenme aliskanliklari ile beraber
yapilan bedensel egzersiz programlardir.
Günümüzde insanlarin bahaneler
öne sürerek sagliklarini korumak için çaba göstermemelerinin sonucunda basta
kalp ve dolasim sistemi rahatsizliklari olmak üzere kas, hormon, sinir ve
psikolojik sistemlerinde olumsuz yönde degisimler görülmektedir. Kalp ve dolasim
sistemi rahatsizliklarinda beslenme ve hareketsiz yasamin disinda genetik
faktörlerin önemi büyüktür.
Damar genislemesi
Özellikle kadinlarda
görülen ve fizyolojik oldugu kadar estetik açidan da insanlari rahatsiz eden bir
hastalik olan varis, vücudumuzda bulunan toplar damarlarin çesitli nedenlerden
dolayi genislemesiyle meydana gelmektedir. Normalde kalpten, vücutta
atardamarlarla gönderilen kan, daha sonra yeniden kalbe dönmek için
toplardamarlar yardimiyla kan sirkülasyonu saglamaktadir. Dünyamizdaki yer
çekimi kanin toplardamarlardan yukari çikmasini zorlastirmaktadir.
Toplardamarlarda bulunan kapakçiklarin dejenerasyonu sonucunda varis adi verilen
rahatsizlik meydana gelmektedir.
Sisme ve agri
Belirtileri ise
toplardamarlarin kivrimli ve bölüm bölüm genislemis bir hal almasiyla ortaya
çikar. Ayakta uzun bir süre hareketsiz kalininca alt bacakta sismeler ve agrilar
ortaya çikar. Çok nadir görülmekle beraber kasinti da yapabilir. Tedavi edilmez
ise dolasimin bozulmasindan dolayi kanda pihtilasma ve yukarida saydigimiz
belirtilerin siddetlenerek artmasina sebep olur. Tedavisi ameliyatla olabildigi
gibi ilaç tedavisiyle de basarili sonuçlar alinabilmektedir.
Dikkat
edilecek noktalar
• Sicak su ile banyo yapilmamalidir.
• Sauna, jakuzi ve
buhar banyosunu kullanmamalari gerekmektedir.
• Ayakta uzun süre hareketsiz
beklenmemeli.
• Yataktan kalkmadan varis çorabi giyilmelidir.
• Kaslarin,
damarlarin üzerindeki masaj etkisinden yararlanmak için yürüyüs
yapilmalidir.
• Dinlenme sirasinda ayaklari kalp seviyesinin üzerine
çikartmalisiniz.
• Sicak havalarda dolasim veya uzun süre ayakta kalmissaniz
eve gelince varisli bölgeyi soguk su ile yikayarak istirahat edin.
• Bu
konuda uzman bir doktora giderek tedavi için gerekli sartlari yerine
getirmelisiniz.
Dogru beslenme ve egzersiz; kusursuz bir vucudun
garantisi
VARIS TEDAVISI
Kadinlarin pek çogu bacaklarindaki genislemis
damar görünümlerinden sikayetcidirler. Kalitim, gebelik,hormonal
degisiklikler,asiri kilo alma, uzun süreli oturma ve ayakta hareketsiz duran
kisilerde görünümü rahatsiz edici damar genislemeleri siktir.
Bu tip
damar genislemelerinin tedavisi mümkündür. Özellikle spider venleri denilen
küçük kilcal damar genislemelerinde lazer ve scleroterapi etkili ve sonuçlari
iyi olan yöntemlerdir. Küçük variköz genislemelerde de lazer ve scleroterapi
etkilidir. Daha genis çaplari olan variköz venlerde agri,sislik ve yara olusumu
görülebilir. U.S.G arastirmasi sonrasi cerrahi tedavi
gerekebilir.
Scleroterapi; yapilan muayene sonrasi hastanin scleroterapi
için uygun aday olduguna karar verilir ise, Sclerozan ilaç (küçük damarlari
tikar ve küçültür) küçük bir igne yardimi ile genislemis damar içine verilir.
Scleroterapi avrupa ve amerikada son yillarda popüler hale gelmistir.
Bu
tedavinin hamilelik ve süt verme döneminde yapilmamasi uygundur. Hamilelik
döneminin bitiminden üç ay sonra veya emzirme dönemi bittikten sonra uygulanmasi
önerilir.
Scleroterapide genellikle birkaç seans sonrasi ideal sonuçlar
alinir. Her seans sonrasi 5-7 gün süreyle baskili bandaj uygulanir. Ikinci seans
uygulamalarina ise bir ay sonra baslanir.
