* Multipl Skleroz Hastaligi:
Belirtiler:
- Bir veya daha fazla kol ve bacakta uyusukluk (hissizlik) zayiflik veya felç.
- Bir gözde görüs bozuklugu ve hareket sirasinda agri.
- Tremor koordinasyon yoklugu veya düzensiz, dengesiz yürüyüs.
- Süratli, istemsiz göz hareketi.
Multipl skleroz (MS) merkezi sinir sisteminizin hastaliklarindan biridir. Sebebi bilinmemektedir. Bu hastalik genellikle haftalarca veya aylarca süren krizlerle ilerler, bu krizlerin arasindaki süre semptomlarin azaldigi, hatta kayboldugu devrelerle ayrilir. Fakat normalde krizler nükseder ve sakatlik durumu devam edebilir ve semptomlarin siddeti artabilir. MS, çalisma yasindaki yetiskinlerin büyük ölçüde sakatliklarinin en basta gelen nedenidir. Krizler, baslangicindan 3 ile 4 yil sonra en sik duruma ulasir. Birinci kriz, çogunca hatirlanmayacak kadar hafif olup, 20 ile 40 yaslari arasinda meydana gelir.
MS'nin çok çesitli belirtileri vardir. Bunun nedeni bu hastaligin merkezi sinir sistemini etkileme tarzidir. Her bir krizin, merkezi sinir sistemimizin bir bölgesindeki bir iltihaba bagli oldugu düsünülmektedir. Bu durum, sinir liflerini örten izole edici zarin (myelin) harap olmasi sonucuna varabilir. Böylece birçok yara izleri (skleroz) kalir. Adale koordinasyonu, görsel algilama ve diger sinyaller yavaslar veya engellenir. MS'nin en yaygin genel belirtileri hareket veya koordinasyon problemleridir. Kisa süren agri, anlama, elektrik soku duygulari gibi duygusal problemler, bulanik görme ve çift görme gibi görüsle ilgili problemler ve tabii ihtiyaçlarini tutamama ve zihnî fonksiyonlarla ilgili problemlerdir. Enerji yoklugu ve kolayca yorulma da MS'li kisilerin sik rastlanan sikâyetlerindendir.
Bu belirtilerden herhangi birine diger rahatsizliklar sebep olabilir. MS'nin bulunabilecegini gösteren erken belirtilerden biri kisaca beliren (genellikle birkaç günden birkaç haftaya kadar) ve sonra ya kaybolan ya da çok daha az belirgin halde kalan semptomlardir. Bu düzen MS'nin kriz ve iyilesme devresine uymaktadir. Semptomlar vücut isinizin sicak bir banyo ile güneste kalmakla veya stresli bir durum nedeniyle yükseldigi zaman daha belirgin hale gelebilir.
MS'nin nedeni tamamen anlasilmis degildir. Fakat yogun tibbi arastirmalar yapilmaktadir. MS semptomlarindan önce merkezi sinir sisteminizdeki immün hücrelerin konsantrasyonu yüksektir. Bu hücreler hastalikla mücadelede genellikle faydalidir. Fakat bir kimsede miyelin zari üreten hücreleri tahrip ettikleri düsünülmektedir. Ya immün hücrelerde ya da zar üreten hücrelerde bir virüsün varliginin buna neden oldugu düsünülmektedir. Eger bir akrabanizda MS varsa sizin bu hastaliga tutulma riskiniz daha büyüktür. Virüsün çevresel kaynagi veya immün sistem genlerinde kalitim yoluyla geçen bir faktör veya bu ikisinin bir bilesimi söz konusu olabilir. MS'ye yatkinliginiz büyük ihtimalle siz 15 yasiniza varmadan kazanilmis olur. MS'ye tutulma ihtimali cografyaya bagli olarak da degiskenlik gösterir. Kadinlarin riski erkeklere kiyasla hafifçe daha fazladir.
MS'nin etkisi önceden tahmin edilemez. Ortalama ömür beklentisi hastaligin baslamasindan sonra 35 yildan fazladir ve bu son 20-30 yilda 10 ile 15 yil artmistir. Bunun nedeni, özellikle hastaligin komplikasyonlarinin ele alinisinda daha iyi bir tibbi bakimin saglanmasidir. MS'li kisilerin çogu dolasabilir durumdadir ve birçogu MS'ye tutulali 20 yili geçmis oldugu halde çalisir durumdadirlar. MS'nin seyrek görülen akut bir sekli birkaç hafta veya birkaç ay içinde öldürücü olabilmektedir.
