ZEHIRLI MANTARLAR:
Hemen hemen bütün mantar zehirlenmelerine \"Amanita Muscarina\" ve \"Amanita Phalloides\" adi verilen iki cins zehirli mantar sebep olmaktadir.
Amanita Muscarina'nin zehiri yüksek isida bile tesirini kaybetmediginden; bu cins mantarlar pisirilerek yense dahi üç saat içinde zehirlenme belirtilerini gösterirler.
* Belirtileri:
- Göz yasarmasi, bol tükürük salgisi, terleme, kusma ve karin agrisi ilk belirtileridir.
- Bu belirtileri takiben karin adalelerinde kramplar, ishal, bas dönmesi, kas seyirmesi ve göz bebeklerinde küçülme görülür.
* Aman Dikkat!
- Hasta doktora yetistirilmedigi zaman sok ve ko ma hali kaçinilmaz olur ve solunum kifayetsizliginden ölümle neticelenir.
Amanita Phalloides cinsi mantarlarin zehiri isiya dayaniksiz oldugundan; pisirilerek yendigi takdirde agir bir etkisi görülmez. Ancak çig olarak yendigi zaman siddetli zehirlenme belirtileri gösterir. Tesiri, yendikten 6 ile 24 saat arasinda ortaya çikmaya baslar.
* Belirtileri:
- Karin agrisi, bulanti, kusma ve is hal gibi genel zehirlenme belirtilerine ilaveten idrar çikaramama görülür.
- A. Phalloides'in zehiri, en büyük tesirini karaciger üzerinde gösterir.
- Tedavi edilmedigi takdirde, karaciger harabiyetine bagli olarak sarilik ortaya çikar. Bir hafta içinde hasta kaybedilir.
* Ne Yapmali ?
- Mantar yendikten sonra, zehirlenme belirtileri görülür görülmez hasta kusturulmalidir.
- Parmakla küçük dile dokununca kusma temin edilemiyor ise, tuzlu su veya ipeka surubu verilerek kusma saglanmalidir.
- Kusma ile ishal, aslinda vücudun kendi kendine aldigi bir savunma seklidir. Her iki durumda da vücut zehiri disari atmak istemektedir. Eger kusmadan sonra ishal görülmez ise; mushil verilerek hastanin bagirsaklari bosaltilmalidir.
- Hasta en kisa zamanda doktora yetistirilmeli, mümkün ise, mantar örnegi de beraberinde götürülmelidir.
- A. Muscarina cinsi mantar zehirlenmelerinde deri altina veya damar içine \"Atropin\" verilmesi en tesirli tedavi seklidir.
- A. Phalloides cinsi çig mantar zehirlenmelerinde ise damardan \"Dekstroz\" verilir. Ayni zamanda karbonhidratça zengin bir diyet uygulanir. Bu tür zehirlenmede Atropin'in bir tesiri yoktur.
DIKKAT:
Agaçliklar arasinda ve kirlarda, kendiliginden yetisen mantarlarni zehirsizlerini zehirlilerinden ayirmak çok zordur. Bu sebeple, zehirsiz oldugundan emin olmadikça kir mantari toplayip yememelidir. En garantisi, seralarda özelolarak yetistirilen ve marketlerde ambalaj içinde satilan, firma adi ve adresi belli olan mantarlardan alip yemelidir.
