Bilhassa soguk ve rutebetli havalarda ortaya çikan, oynar eklemlerde ve kemiklerde kendisini gösteren agrilardan sikayet ederiz. Yasli insanlarda bu tür sikayetlere daha sik rastlanir. Ancak, bahsini ettigimiz bu agrili sikayetler sadece eklemler için mevzubahis degildir. Yani \"romatizma\" denince, mafsal ve kemik agrilarindan baska rahatsizliklar da ifade edilmektedir. Kas romatizmasi, kalp romatizmasi, göz romatizmasi sayabilecegimiz rahatsizliklardir .
Atesli Romatizma:
Streptokok grubu mikroplarin sebep oldugu ani ve sinsi alevlenmelerle kendisini belli eden; eklemleri, kalbi, sinir sistemini ve böbrekleri tutan bir hastaliktir. Iki yasindan önce görülemez. En sik 6-9 yaslari arasindaki çocuklarda görülür. Rutebetli ve soguk bölgelerde, sosyo-ekonomik durumu düsük muhitlerde daha fazla rastlanir. Üst solunum yollarinda meydana gelen enfeksiyonlar da atesli romatizmaya zemin hazirlar.
Belirtileri:
- Romatizmal ates ortaya çikmadan iki üç hafta önce, genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonu görülür.
- Kalp iltihabi, yüzde altmis vakalarda ilk üç haftada kendisini belli eder. Kalp kapakçiklarinda daralma ve yetmezlige yol açtigi gibi; kalbin disini kaplayan perikard zarini da etkileyebilir. Bu durumda asiri hareketlerde nefes darligi olur. Parmak uçlarinda ve dudaklarda morarma görülür.
- Eklemlerde agri ve sislik hemen ortaya çikmaz. Önce bogaz agrisi, bademciklerde iltihaplanma veya nezle görülür. Bu belirtilerden sonra, hasta kendisini iyi hissettigi ve hastaligi atlattigini sandigi bir sirada yeniden bir alevlenme olur. Vücut atesi 39-40 dereceye çikar. Nabiz hizlanir ve en fazla çalisan eklemlerde sislik agri ve kizariklik basgösterir. Agri karsilikli, simetrik eklemlerde ayni anda hissedilir.
- Vakalarin yüzde yirmisinde gayri iradi hareketler görülür. Bunun sebebi, romatizmanin beyin zari üzerinde etkili olmasidir. Sebepsiz gülme, elindekini düsürme, sakarlik, yazida çirkinlesme, ani refleksler sayabilecegimiz davranislardir.
- Atesli romatizma olaylarinin hemen hemen yarisinda kol ve bacak derisinde harita görünüsünde, pembe renkli kabarikliklar ortaya çikar. Kabarik yerdeki deride döküntüler olur.
- Atesin ilk haftasinda eklemlerin dis yüzlerinde, cilt altinda mercimek büyüklügünde, dokununca hissedilen yumrular basgösterir. Hareket sirasinda eklemlerden \"çitirti\" sesleri dikkati çeker. Agri kesici ilaçlarla hastanin acilari dindirilmeli; bilahare fizik tedavisi ve kaplicalar denenmelidir.
- Ates, genellikle ögle sonlari yükselerek, 39-40 dereceye Çikar; el ayasinda ve tabaniarda bol terleme yapar.
Tedavi:
Tedavinin baslatilabilmesi için, belirtilerin baska hastaliklardan kaynaklanmadigi iyice tesbit edilmelidir. Zira romatizma ile birlikte böbrek iltihabi ve bagirsak bozukluklari da görülebildiginden yanlis teshiste bulunma ihtimali vardir. Atesli romatizma, beraberinde birçok organ rahatsizliklari getirdigi için; tedavi çok yönlü olarak yürütülmeli; öncelikle bu organlarin zarar görmesinin önüne geçilmelidir. Bilahare agriyi hafifletici ilaçlar verilmeli, hastanin iyi beslenmesi ve istirahati saglanmalidir. Soguk ve rutubetli ortamdan kesinlikle kaçmali, kuru ve ilik bir odada hastayi yatirmalidir. Vücuttaki zararli metobolizma artiklarinin çikarilmasini kolaylastirmak için bol sulu yiyecekler verilmeli; ayni zamanda enfeksiyona sebep olan mikroplarla savas için antibiyotik tedavisi uygulanmalidir. Penisiline alerjisi olan hastalar için streptokoklara karsi etkili baska antibiyotikler denenmelidir. Romatizmada, kalp bozuklugu disindaki bütün agrilar için aspirin kullanilmaktadir.
Yaslilik Romatizmasi (Osteoartrit)
Halk arasinda \"Kireçlenme\" tabir edilen yaslilik romatizmasinda, öncelikle eklemlerde ve eklemlere yakin kemiklerde sekil bozukluklari mevzubahistir. Bilhassa diz eklemlerinde yürümeyi zodastirici sertlesmelerden ve agrilardan sikayetçi olunur.
Genellikle elli yasin üzerindeki erkeklerde görülür. Geçmiste hastalanmis veya kaza geçirmis eklemleri tutar. Eklemler siser ve hareket sirasinda çok agri verir. Parmak kemiklerinin uç eklemlerine yakin yerlerde kemik
büyümesi görülebilir. Agirlik tasiyan eklemler. hareket sirasinda gicirtili bir ses çikarir. Hastalik ilerlemis ise; istirahat, fizikoterapi ve ortopedik müdahaleden sonra ancak kaplica tedavisi uygulanabilir.
