Iyi differansiye karsinomlar (% 90), medüller karsinom (%7), Anaplastik karsinom (%3) ve digerleri olarak ayrilabilir. Papiller (%80), foliküler (%10), papiller mikrokarsinom ve Hurthle hücreli karsinom ise iyi differansiye karsinom tipleridir. Papiller ve folliküler karsinomlar tiroidin hormon yapici foliküler hücrelerinden kaynaklanirlar. Genetik geçis göstermezler.
Radyasyona maruz kalma ile papiller kanser gelisme riski bulunmaktadir. Endemik iyot eksikligi ve buna bagli olarak sürekli TSH yüksekligi foliküler karsinom görülme riskini arttirmaktadir. Bu iliski foliküler karsinomun bir varyanti olan Hurthle hücreli Cada bulunmaz. Yine diger iyi differansiye karsinomlar iyot tutup I131 tedavisi veya takibine cevap verirken, Hurthle Cada iyot tutulumu olmaz. Tüm iyi differansiye tiroid karsinomlari tiroid hormonu ve tiroglobulin salgilarlar.
√ Papiller Ca en sik görülen tiroid karsinomudur (%60-80). Subtipleri olmasina ragmen klinik açidan önem tasimaz. En iyi prognozlu tiroid kanseridir. Genelde 35 yas civari kadinlarda görülür. En çok lenfatik yayilimi kullanir ve lenf metastazi yapar. Mikroskopik lenf metastazlarinin olmasi prognozu etkilemezken klinik pozitif LAP prognozu kötülestirir. Siklikla multifokal, kapsülsüz veya psödokapsüllüdür.
Intraglandüler yayilim siktir. Minimal Papiller Ca denilen mikrokarsinom alt tiplemesi 1 cmden küçük papiller kanserleri tanimlamaktadir. Baska sebeplerle eksize edilmis tiroid dokularinda veya otopsilerde tesadüfen rastlanilan klinik bulgu vermeyen bir varyasyondur. Kapsüller invazyon ve LAP metastazi yapmazlar, uzak metastaz orani çok düsüktür. Otopsilerin %13ünde (+)dir. Cerrahi tedavi gereksizdir ve TSH süpresyonu yapilmalidir.
√ Foliküler karsinom ise %10-20 civarindadir. Papiller kanserlerden daha geç yaslarda yine daha çok kadinlarda görülür. Prognoz biraz daha kötüdür. Daha çok anjioinvazyon yaparak hematojen yayilim yaparlar. Uzak metastaz olasiligi yüksektir. Uzak metastaz daha çok su sira ile olur: akciger, kemik ve diger. Eger LAP pozitifligi varsa prognozun daha da kötü oldugu söylenebilir. Foliküler karsinom soliter ve kapsüllüdür. Histolojik olarak foliküler adenomdan ayirimlari çok zordur. Esas tani kapsüller ve tiroidal invazyonun gösterilmesi ile konulacagindan IIAB ve frozen yararli olmayabilir.
√ Hurthle Hücreli Ca % 4-10 siklikla görülen foliküler neoplazmin bir varyantidir. Multifokal olmasi ve öncelikle LAP metastazi yapmasi ile ayrilir. Bunda da IIAB ve frozena güvenilmemelidir. Daha kötü prognozlu agresif bir kanserdir, anaplastik Caya dönüsme riski daha fazladir. Iyot tutmaz, I131e cevap vermez. Daha geç yaslarda, kadinlarda görülür. Iyi Differansiye Cada prognozun belirlenmesinde bazi kriiterlere bakilir.
Cinsiyet, yas, tümör yayilimi ve boyutu, histolojik grade, metastaz bunlardandir. Erkek cinsiyet, erkeklerde 40 yas üstü, kadinlarda 50 yas üstü ve her iki cinsiyette 20 yas alti, tümörün 4 cmden büyük olmasi, pozitif metastaz kötü prognoz faktörleridir. Bunlara uygun akronimler üretilmistir (AMES, GAMES, AGES, MACIS). Bunlardan MACISte C daha önce yapilan cerrahinin yetersizligini de belirtmesi ilk tedavide dogru seçimin prognozu nasil etkiledigini anlatmaktadir.
Bu degiskenlerle yüksek ve düsük riskli hasta gruplari belirlenmekte ve buna uygun olarak da tedavi planlanmaktadir. Düsük risk grubu; papiller Ca, 50 yas alti kadin, 40 yas alti erkek ve yüksek risk grubu; foliküler Ca, 50 yas üstü kadin, 40 yas üstü erkek olarak belirlenmistir.
√ Medüller Tiroid Ca % 7 siklikla karsilasilan bir kanser türüdür. Parafoliküler veya C hücrelerinden kaynaklanir, kalsitonin salgilar. Bu hücreler nöral krest hücrelerinden gelisir. Bu hücreler 2/3 oraninda tiroidin süperior bölgesinde bulunur. Isthmusta C hücresi yoktur. Erken lenfatik yayilim çok siktir. Sporadik, Familyal, MEN IIa ve MEN IIb seklinde 4 varyanti vardir. Tamami iyi differansiye tiroid kanserlerinden çok daha agresiftir.
√ Sporadik tip en sik (%80) görülenidir. 50 yas civarinda görülür. Familyal tip diger endokrin patolojilerin eslik etmedigi otozomal dominant geçisli ve en iyi prognozlu bir alt tiptir. 45 yaslarinda ortaya çikar. MEN IIa aslinda Sipple sendromu olarak taninir, ancak tip tarihi iyi incelendiginde William Sendromu denmesi gereken; feokromasitoma, paratiroid neoplaziler ile beraber seyreden bir varyanttir. MEN IIb en kötü prognozlu tiptir. Mukozal nöromalar, marfanoid vücut tipi, feokromasitoma eslik eder.
√ Anaplastik Ca nadir, ama oldukça ölümcül bir kanser tipidir. Tani aninda 8 aydan az survie vardir. 60 yas üstünde görülür. En önemli klinik bulgu hizli büyüyen kitle ve basi semptomlaridir (ses kisikligi, disfaji, dispne, süperior vena kava sendromu). Iyi differansiye tiroid Cain dedifferansiyasyonu ile oldugu konusunda kanitlar vardir. Bunun yani sira hikayede benign guatr hastaliklari (endemik iyot eksikligi), iyi diff. Ca, radyasyon anamnezi saptanmistir. Büyük ve küçük hücreli histolojik alt tipleri vardir. Büyük hücreli tip en sik görülenidir.
