Depresyon, can sikintisi, huzursuzluk, hayatin günlük akisindaki inis çikislardan farkli bir rahatsizlik. Bunalmislik duygusu, diger belirtilerle birlikte birkaç haftadan uzun sürüyorsa, depresyon sözkonusu olabiliyor. Depresyon kisiyi etkisi altina alan ciddi bir saglik sorun sayiliyor. Bu rahatsizlik, duygularin yanisira davranis biçimi, vücut sagligini, dis görünüsü, okuldaki basariyi, ve günlük hayatin gerektirdigi seçimler ve baskilarla basa çikabilme yetenegini etkiliyor.
Depresyon Sebepleri neler?
Depresyona sebep olan faktörlerin tamami henüz bilinmiyor. Ancak çesitli biyolojik ve duygusal faktörlerin bir insanda depresif bir bozukluk gelismesine neden oldugu biliniyor. Son on yilda yapilan arastirmalar, kalitimin depresyonda rolü oldugunu gösteriyor. Kimi ailelerde depresyon daha yaygin olabiliyor. Yasanan çesitli kötü deneyimler ve hayat olaylarinin yani sira, stresle basa çikmadaki zorluk, kendine deger vermemek ve kötümserlik gibi bazi kisilik özelliklerinin de depresyona egilimi arttirdigi biliniyor.
Depresyon Ne kadar yaygin?
Depresyon, sanildigindan çok daha sik karsilasilan bir hastalik. Her dört kadindan biri ve her sekiz erkekten biri hayatinda en az bir kez depresyon geçiriyor. Her yil 13 - 19 yas arasindaki gençlerin ortalama yüzde 3 - 5'i depresyonla karsi karsiya kaliyor.
Nelere yol açiyor?
Depresyon son derece ciddi olabiliyor. Okulda basarisizliga, okuldan kaçmaya, alkol ve uyusturucu bagimliligina, evden kaçmaya, çaresizlik ve ümitsizlik duygularina neden oluyor. Son 25 yil içinde gençlerde ve genç yetiskinlerde intihar vakalarinin ciddi oranda arttigi görülüyor. Intihar egilimi çogu zaman depresyona bagli gelisiyor.
Her depresif bozukluk ayni mi yasaniyor?
Depresyonun çesitli tipleri var. Bazi insanlar hayatinda sadece bir kez depresyonla bogusuyor. Ancak birçok insanda depresyon birden fazla tekrarlayabiliyor. Bazi depresyon vakalari ortada görülür bir sebep olmadan basliyor. Fakat bazilari hayatta karsilasilan olaylarla ve stresle baglantili olarak gelisiyor. Depresyondaki kisiler bazen yataktan kalkmak ya da giyinmek gibi siradan gündelik islevleri bile yerine getiremez oluyor. Bazilariysa, manik degresif denen ve ruh halinin karamsar derinlikleri ve coskulu aktivite yogunlugu arasinda gidip gelebiliyor.
Tedavi edilebiliyor mu?
Depresyon tedavi edilebiliyor. En agir sekilleri de dahil olmak üzere, depresyon vakalarinin yüzde 80 - 90i yardim görerek iyilesebiliyor. Depresyon belirtileri psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte uygulanarak iyilestirilebiliyor. Depresyon tedavisindeki en önemli ve çogu zaman da en zor adim yardim isteyebilmek.
Neden yardima basvurulmuyor?
Insanlar çogu zaman depresyonda olduklarini bilmedikleri için yardim istemiyorlar. Bu da tedavilerini geciktiriyor. Gençlerin de eriskinlerin de bu konudaki sorunu ayni oluyor. Depresyon belirtilerini kendilerinde veya çevrelerinde görseler bile taniyamiyorlar.
Depresyon Kendini Nasil Gösterir?
Simdi siralayacagimiz semptomlar eger iki hafta süreyle kendini gösterirse o kisiye depresyon tanisi konabilir. Özellikle ilk iki maddeden birinden yakiniliyorsa hiç vakit geçirmeden hemen bir hekime görünülmelidir.
1. Bütün gün boyu devam eden duygudurum azalmasi.
2. Bütün gün boyu süren etkinliklere karsi ilgi ya da yasam zevkinin azalmasi.
3. Hergün uykusuzluk veya asiri uyuma.
4. Kilo kaybi veya kilo alinmasi
5. Degersizlik veya asiri suçluluk duygulari.
6. Düsünme ve konsantrasyonda azalma.
7. Alinganlik, tepkisellik, saldirganlik, her lafa karisma veya bitkinlik, tembellik, ilgisizlik, enerji kaybi.
8. Intihar etme düsünceleri.
Depresyonda Kendinize Yardim
· Hher olumsuz düsünce için bir olumlu düsünce gelistirin.
· Negatif degil pozitif bakis açisi olan insanlarla iliski kurun. Bu insanlar sizin moralinizi yükseltirler.
· Dikkatinizi kendinizden uzaklastirmak için baskasina yardim edin.
· Hergün fizik egzersiz yapin, sadece yürüyüs olsa bile.
· Farkli bir sey yapin. Yeni bir yere gidin, yeni bir restaurant deneyin.
· Yeni bir projeye baslayin. Zor olmasina gerek yok ama mutlaka eglenceli olmali. Egleneceginiz ve kendinizi ifade etmenize izin verecek bir seyler yapin (örnegin; yazi yazma, resim yapma)
· Gevsemenize yardim edecek bir seyler yapin. Müzik dinleyin, kitap okuyun, ilik bir dus alin, gevseme egzersizleri yapin.
· Alkol ve maddeden uzak durun. Alkol ve madde depresyonu daha da kötülestirir.
· Kendinize erisilmesi güç amaçlar koymayin ve büyük sorumluluk almayin.
· Büyük isleri parçalara bölün, öncelik sirasina göre ve yapabileceginiz kadarini yapin.
· Kendinizden beklentileriniz çok büyük olmasin.
· Baska insanlarla birlikte olmaya çalisin, yalniz olmaktan daha iyidir.
· Kendinizi daha iyi hissedeceginiz aktivitelere katilin.
· Hayatinizla ilgili önemli kararlar (is degistirme, evlenme, bosanma v.b.) almayi depresyonunuz geçinceye kadar erteleyin.
Olumsuz düsünceleriniz depresyonun bir parçasidir, tedavi ile birlikte kaybolacaktir.
Depresyonda Baskasina Yardim
· Depresyonda bir yakininiza yardim edebileceginiz en önemli konu onun uygun tani ile uygun tedavisinin uygulanmasini saglamaktir. Bu, yakininizin doktordan randevusunu alip, gitmesini saglamakla baslayabilir. Ayrica yakininizin ilaçlarini alip almadigina da dikkat etmelisiniz.
· Depresif kisiyi tembellikle ya da hastalik numarasi yapmakla suçlamayin. Bu tür davranislari tedavi ile zamanla daha iyi olacaktir.
· Duygusal destek önemlidir. Bu anlayis, sabir ve kabullenmeyi gerektirir. Onu konusmalara dahil edin, dinleyin. Gerçeklere dikkat çekin, ümitli olun. Intihar uyarilarini dikkate alin ve hekime bildirin.
· Depresif yakininizin aktivitelere, yürüyüslere v.b davet edin. Reddettiginde kibarca ikna etmeye çalisin. Ama zorlamayin, depresif kisi isbirligine ve yönlendirmeye ihtiyaç duyar ancak agir istekler / beklentiler basarisizlik hissini arttirir.
