Cerrahide Enfeksiyon Yapan Mikroorganizmalar:
Stafilokoklar: Gr (+)
bakterilerdir. Koltuk alti, kasik ve perine derisinde bulunurlar. Insanlarin %
30-50sinde ön burun boslugunda staph aureus bulunur.
Staph aureus,
follikülit ve epidermoid kist enfeksiyonlarindan sorumludur. Paronisi ve derin
el enfeksiyonlarinda da etkendir. Meme ve perianal abselerde de siklikla izole
edilir.
Firsatçi enfeksiyonlarda ve hayati tehdit eden septisemi ve
aspirasyon sonrasi pnönomilerde etken olabilir. Temiz yara sepsislerinde % 1-2
etkendir. Hastane personeli tasiyici olabilir, bu durumda penisilinler yetersiz
olup vankomisin gereklidir.
Staph epidermidis koagülaz (-)dir. Uzun
süre, deride saprofit olarak bulundugu düsünülmüsse de bugün protez
enfeksiyonlarinin en sik etkenidir.
Staph aureus osteomyelitin en sik
etkenidir. Intravasküler kateterlerde, greftlerde, prostetik kalp
kapakçiklarinda ve ortopedik protezlerde siklikla
bulunur.
Streptokoklar:
Gr (+) zincir seklinde
mikroorganizmalardir.
A grubu hemolitik streptokoklar, sellülit,
lenfanjit etkenidirler. Temiz cerrahi yaralarda çok nadir görülmekle beraber
yanikli hastada sorun olabilirler. Pnömokoklar firsatçi enfeksiyona sebep
olurlar. Özellikle çocuklarda görülen postsplenektomi sepsisinin etkeni
pnömokoklardir.
Streptokok viridans dental ve orofasial septisemilerin
baslica nedenidir. Endokardit de yapabilir. Intravasküler kateter
enfeksiyonlarinda da etken olmakla beraber cerrahide nadir görülür.
D
grubu streptokoklar (strep. fecalis, enterokoklar) gastrointestinal sistem ve
üriner sistem cerrahisi sonrasi gelisen sepsiste
önemlidirler.
Clostridia:
Spor yapan gr (+) çomak yapisinda anoerobik
mikroorganizmalardir. Çogu normal barsak florasinda olmasina ragmen kan dolasimi
sinirli olan doku içine inokülasyonu ve yabanci cisim veya rekrotik doku
varliginda etkili olabilirler. Gazli gangren grubu birçok proteolitik enzim
salgilayarak yayilimi kolaylastirir.
Clostridium tetani erken ense
sertligi, risus sardonikustan sorumlu bir nörotoxin (tetanospasmin) salgilar.
Tedavide parenteral benzil penisilin verilir. Yara bakimi + insan globulin ile
pasif immünizasyon ve aktif immünizasyon yapilir. Aktif immünizasyonda,
profilaktik penisilinin yanisira risk altindaki tüm yaralanmalarda 0,5 ml toxoid
yapilmali ve 6 hafta ya da 6 ay sonra 2. doz tekrarlanmalidir. 5-10 yilda
bir rapel tekrarlanmalidir.
Clostridium difficile, antb.lerin uygunsuz
kullanimi sonucu olusan pseudomembranöz enterokolitin etkenidir.
Sefalasporinler, linkomisin ve klindamisin en çok suçlanan ajanlardir.
Vankomisin tedavide kullanilacak ilk ajandir.
Koliformlar:
Bu
bakteriler ameliyat sonrasi gelisen solunum yollari, üriner sistem ve yara
enfeksiyonlarindan sorumludur. Genel cerrahide en sik görülen E. colidir.
Diyabetiklerde yumusak doku enfeksiyonlarinda sik
görülür.
Salmonella:
Tifo, tropikal ve substropikal ülkelerde sik olup
etkeni salmonella tifidir. Akut dönemi septisemi ile karakterize olup,
karaciger, dalak, kemikler ve ince barsaklarda (özellikle terminal ileumda)
kolonizasyon olur. Ince barsagin terminal kisminda ve antimezenterik tarafinda
longitüdinal ülserlere yol açarak perforasyon ve peritonit gelismesine neden
olur. Tedavide kloramfenikol ve gentamisin uygundur. Perforasyon oldugunda
laparotomi + peritonun temizlenmesi + primer onarim
yapilmalidir.
Bakterioides:
Gastrointestinal sistemde ve kadinlarda
genital sistemde bulunan gr (-) anaerobik bakterilerdir. Bakterioides
frajilis laktamaz olusturur ve penisiline dirençli ancak metranidazole
duyarlidir. Kolon ve appendiks ameliyatlarindan sonra koliform bakteriler ile
beraber yara yeri enfeksiyonuna yol açabilirler.
Mycobakterium:
Aside
dirençli tüberküloz basilidir. Nadiren GIS enf. yapar. AIDS hastalarinda akut
bakteriyel bir hastalik olarak görülebilir.
Funguslar:
Candida ve
mantarlar gastrointestinal sistem ve deride bulunurlar, genis spektrumlu bir
antibiyotigin kullanimi ile inatçi bir enfeksiyona sebep
olurlar.
Virüsler:
Hepatit A ve Hepatit B virüsleri önem tasir.
Hepatit A diski veya oral yolla bulasir, 15-40 gün gibi kisa bir inkübasyon
süresi vardir. Hepatit B ise kan ile bulasir. 60-100 gün gibi daha uzun bir
inkübasyon periyodu vardir. Non A, non B ve delta virüsleri de bilinmektedir.
