√ peridural anestezi = epidural anestezi altinda agrisiz dogum : Dogum
agrisinin giderilmesinde pek çok yöntemler denenmis ve bunlar arasinda epidural
kateter teknigi ile agrisiz dogum güvenilir yöntemlerden sik kullanilani
olmustur. Hangi yöntem uygulanirsa uygulansin bebek ve anne güvenligi hiç bir
zaman tehlikeye atilmamali, tecrübe ve olanaklar dahilinde bilinen herhangi bir
agrisiz dogum teknigi yeglenmelidir.
√ Rahim (uterus) ve rahim agzinin
kasilmalari, legen kemigi (pelvis) ile apisarasi (perine) dokularinin gerilme ve
yirtilmalari dogumda agrinin kaynaklaridir. Özellikle ilk dogumlarda ve
menstruasyonu (adet) sikintili geçen anne adaylarinda bu dogum agrisi dahada
siddetli olabilmektedir. Dogum eylemindeki bu agri; anne de morali bozmakta,
yorgunluk ve geriliminde etkisiyle dogum süresinide etkilemektedir.
√ Bu
AGRI; Meydana geldigi dokudan (uyarinin baslangicindan) beyine kadar olan
gelisimi seyrinde herhangi bir noktada kesintiye ugratilabilir. Apisarasi
(perine) cildinin lokal - bölgesel - olarak igne ile uyusturulmasi, rahim
agzinin ve ilgili dokularin yine bölgesel uyusturulmasiyla agri engellenebilirse
de, bazen kana geçen agri kesiciler ve anestezik maddelerle de agrinin
kaldirilmasi mümkün olmaktadir.
√ Ayrica anne adaylarinin gebelik
süresince egitimi verilerek yapilan dogal eylem ve dogum hareketi (ikinma,
solunum, gevseme hareketleri) ile de dogum agrisi daha az hissedilmekte, gerekli
olacak ilaç miktari azalmaktadir. Bu egitim yardimiyla baba adaylarina da
verilebilmektedir. Hipnoz, ciltten elektrik sinir uyaricilari, akupunktur, bazi
ilaçlarin anneye uygulanmasiyla dogum agrisi baskilanabilecektir. Son yillarda
uygulama alani artan, güvenilir yöntemlerden biri de EPIDURAL ANALJEZI
teknigidir.
• DOGUM EYLEMI DÖNEMLERI :
¤ I.inci dönem: Rahimde
kasilmalarin baslamasiyla, serviksin (rahim agzinin) 3-4 cm.e kadar açilmasina
kadar olan latent (belirti göstermeyen, gözükmeyen) dönemle, rahim agzinin tam
açilmasina kadar geçen süredir.
¤ II.inci dönem: Rahim agzinin tam
açilmasindan bebegin çikisina kadar geçen süredir.
¤ III.üncü dönem:
Plasenta (es, son)'nin rahimden çikisidir.
• TEKNIK VE UYGULAMA :
o
Teknigin UYGUN\" olacagi anne adayina yapilacak girisimler için öncelikle bilgi
verilmeli, merak ve endiseleri giderilmelidir. Dogum salonu yada ameliyathanede
yapilan ön hazirlikla gebe masaya alinir. Hasta genelde (sol) yan yatarak veya
oturur pozisyonda iken (sekil 1) uygulama yeri olan bel omuru cildi,
enfeksiyon açisindan antiseptik solüsyonla silinmekte ve bu bölge steril örtü
ile kapatilmaktadir.
o Yapilacak girisimde agri duymamak için 1 cm. çapli
bölgenin derisi-cildi-insülin igne ucuyla (ince ve kisa uçlu igne) uyusturulur.
Kalinligi yaklasik 1 milimetre olan özel igne ile, anestezi uzmaninca bel omur
kemigi arasindan geçilerek ciltten yaklasik 4-6 cm. derinlikteki epidural
mesafeye ulasilir. Burasi omurilikten çikan sinir ve köklerinin geçtigi yaklasik
3-5 milimetre genisliginde dar bir alandir.Bu nedenle islem sirasinda
heyecanlanmamak, kipirdamamak ve sakin olmak teknigin basarisinda anne adayinin
katkisiyla olacaktir.
• EPIDURAL ANESTEZI UYGULAMASI :
o anestezi
doktorunuz uygun bölgeye ulastiginda, ignenin içinden 0.5 milimetre kadar
kalinlikta incecik bir kateteri (naylon, teflon) yerlestirip, cildiniz ve
sirtiniza tesbit edecek ve flasterle yapistiracaktir. Artik bu yoldan yani
kateterden gerek dogum eylemi ve agrisiz dogum için veya gereginde sezaryen
için gerekli olan anestezik maddeler verilebilecek, agri ortadan kalkacaktir.
Dogum sonu (yada sezaryen sonrasi) bir iki gün içinde meydana gelebilecek diger
agrilariniz için yine bu kateterden yararlanilabilir. (Ilaç verilir -aralikli
veye devamli enjeksiyon teknigi-)
o Enfeksiyon riski nedeniyle bu kateter
48 saat içinde çikarilmalidir. Kateter yerlestirme islemi dogumun I.inci
döneminde (latent) olmakta, uygun dozda ve zamanda ilaç verilerek dogumun tüm
evrelerinde agri kaldirilabilmektedir. Anne adayi eger sezaryenle doguma gidecek
olursa, yine buradan ilaçla cerrahi islem hasta uyutulmadan
gerçeklestirilebilecektir.
o Ilaç enjeksiyonu ile ilk dakikalarda ayaklar
ve kalçada sicaklikla birlikte uyusma hissi olacak, verilen ilacin doz ve
hacmine baglida ayaklarda hareket kaybi geçici olarak görülebilecektir.
Sezaryende ilaç verilmesini takiben yaklasik 15 dakika sonra tam uyusma ile
cerrahi müdahale baslatilabilinecektir. Unutulmamasi gerekli olan sudur. Bu
teknikte yalnizca AGRI duyusu kalkar. DOKUNMA duyusu kalkmadigi için hasta
olup bitenleri cerrahide agri duymadan yasayacaktir.
o Bu his agri ile
karistirilmamalidir. Her seye ragmen, anatomik yapi faktörleride göz önüne
alindiginda ve de kateter yerlestirmede % 15 dolayinda basarisizlikla yeterli
anestezi saglanamamakta, yamali veya tek tarafli anestezi olusabilmektedir.Bu
durumda anestezistiniz gerekli önlemleri alacak, agri için destek teknikleri
devreye sokabilecektir.
o Annenin normal dogumda ikinma ve stresi ile
tüketecegi oksijen bu teknikle azaltilmakta, daha iyi ve düzenli solunumla
annenin oksijeni arttirilarak stres ve etkilerinin de bastirilmasiyla; dogacak
bebek için daha iyi bir ortam yaratilacaktir. Teknige uygun yapildiginda dogum
seyrine etkisi olmayan bu yöntem, bazi merkezlerde rutin olarak uygulamaya
konulmakta, hastalar tarafindan ilgi görmektedir.
• ISTENMEYEN
ETKILER:
o Hipotansiyon (tansiyon düsmesi), bulanti, bas dönmesi, nabizda
yavaslama, isi düsmesi ve titreme, bel kasi gevseme ve ignenin bazen lif
zedelemesiyle geçiçi olan bel agrisi meydana gelebilir. Bunlar düzeltilebilen,
ciddi olmayan yan etkilerdir. Teknigine uygun yapilan epidural anestezide BAS
AGRISI beklenen bir durum degildir.
