HÜCRE ÇEKIRDEGI (Nukleus) : Hücre çekirdegi,ökaryotik hücrelerin iki zarla çevrili,en büyük organelidir. Herbir zar pekçok farkli prot ein içeren çift katli bir fosfolipid tabakadan olusur.Çoüunda distaki zar,ribozomal endoplazmik retikulumla devam eder.Iç ve dis zar por lar ile birlestirilir. Bir memeli hücresi, herbiri yüz kadar farkli (nükleoporin de denilen) proteinden olusan kompleksler seklinde 4 000 kadar por içerebilmektedir. Porlardan su ve iyonlar seçilerek geçerken,daha büyük moleküller çekirdek zarindan tasiyici (eksportin ve importin) proteinler ile enerji tüketilerek geçirilir.Çekirdekte sentezlenen tüm RNAlar ve ribozomal altbirimler sitoplazmaya, sitoplazmada sentezlenen ve çekirdekte islevsel tüm proteinler (örnegin;histonlar,ribozomal proteinler ve transkripsiyon faktörleri) tasinmasi için özel sinyaller gereklidir.
Çekirdek, hücrenin kalitsal bilgisini depolar.Hücrenin büyümesi,gelisimi,farklilasmasi ve çogalmasi olaylarini denetler, metabolik aktivitelerini düzenler.DNA sentezi,RNA sentezi ve RNAnin islenmesi olaylari çekirdekte gerçeklesir.
Çekirdek iç zarinin hemen altinda proteinlerden olusan bir tabaka (lamina,ara flament) bulunur.Bu tabakadaki bazi proteinler,mitoz bölünme öncesi CDC2 protein kinazlar ile fosforlanarak çekirdek zarinin (geçici süre) çözülmesi saglanir.
ÇEKIRDEKÇIK (Nukleolus)
Çekirdekçik,çekirdek içinde zar içermeyen ve interfaz asamasindaki hücrelerde D grubu (13,14,15 ) ve G grubu (21 ve 22) nolu kromozomlarin uç bölgelerindeki rRNA gen kümeleri nin (NOR) olusturdugu,daha yogun bir bölge olarak görülen bir bölümdür. Mitokondrial ribozomlar disinda ökaryotik hücrelerin tüm ribozomlari,çekirdekçikte olusturulur. Çekirdekçigin büyüklügü, aktivitesini gösterir.Ökaryotik ribozomlarin büyük altbirimi 5.8S,5S ve 28S rRNAlarin çesitli proteinlerle birlesmesi sonucu,küçük altbirimi ise 18S rRNA ve proteinlerden olusur.Bu bölgede insan hücreleri (haploid genomda) 200 kadar rRNA geni içerir.Bu genlerden RNA polimeraz I enzimiyle baslangiçta 45Slik öncül rRNAlar sentezlenir,daha sonra ribozomun yapisina katilacak olan 5.8S,18S ve 28S rRNAlara parçalanir.Ribozomun yapisina katilan ve en küçük rRNA olan 5S rRNA genleri ise çekirdekte 2000 kopya seklinde bulunur.Bu genlerin rRNAya yazilimi yine çekirdekçikte gerçeklesir.Çekirdekçik,mitoz bölünme sirasinda çekirdek zarinin dagilmasiyla birlikte bütünlügü bozularak çözülür.Interfazda yeniden ortaya çikar.
