50 yasinin üzerindeki erkeklerin 1/3 ünde meydana gelir. Tümör olarak tellaki edilsede Tümör degildir. Kadinlarin rahim büyümelerine benzer. Hormonal etki ile meydana geldigi düsünülmektedir. Prostatin selim büyümesini kanser ile karistirmamak lazimdir. Her ikisinde olusum mekanizmasi degisik olup, biri meydana geldikten sonra digeri onun devami seklinde olmaz. Fakat %15 oraninda ikisi beraber bulunabilir.
Olusum Sebebi:
1- Çok defa kesin sebeb belli degildir.
2- Müzmin iltihaptan sonra, damar sertligi, asiri seksüel yasam, beslenme faktörleri eskiden beri neden olarak gösterilsede prostatin büyümesinde bu etkenlerin rolü ispat edilememistir.
3- Ayakta idrar yapma: Direk olarak prostat olusumunda etkisi yoktur. Ancak ayakta idrar yapma sonucu idrarin bir kismi idrar kesesinde (mesane) kalacagi için, bu artik idrara bagli iltihap v.s gibi sikayetler gelisir. Bu nedenle mesanede idrar birakmamak ve tam bosalmayi saglamak için oturarak idrar yapmak gerekir.
4- Hormonal Sebebler. Prostatin gelismesinde testesteron (erkeklik hormonu) gibi bir çok hormonun etkisi vardir. Bilhassa ergenlik çagindaki hormonal aktivite ile prostat gelisir. Erkekgin 50 yasindan sonra hormonlarinda (testesteron) bir azalma meydana gelir. Iste bu hormonun eksikligi dolayisiyla prostatin belirli bölgelerine etki yapamiyacagi için prostatin loplari büyür ve içerisinden geçen idrar dis kanalini sikistirir.
Etkisi: Prostat büyüdükten sonra idrar dis kanalini disaridan tazyik ile sikiistirir ve hasta idrar yapanmaz duruma gelir. Dis kanalin boyu uzar, yer degistirir. Mesane içerisindeki idrari bosaltamadigi için iç basinci artar. Idrar kesesi kasi asiri büyür.Ileriki safhalarda gevser ve içerisinde daima bir miktar artik idrar bulur. Idrar atilamadigi için böbreklerde önceleri sisme ve büyüme meydana gelir. Böbregin havuzcugu idrar ile dolar ve bu idrarin basinci ile böbrek dokusu erir. Daha sonraki sfhada böbrek dokusu ince bir kagit haline gelerek balon gibi siser. Fonksiyonunu kaybettigi için atmasi gereken zararli maddeleri atamaz. Kanda ürenin yükselmesi ile böbrek yetmezligi olusur.
Belirtiler:
1- Idrar belirtileri: Idrar yollari tikanma derecesine göre belirtiler verir. Önceleri idrar çapi azalir ve idrar akimi yavaslar. Ayakta veya oturarak idrar yaparken hasta ileriye dogru idrarini yapamaz. Idrar kesik kesik gelir. Idrar damlalar halinde akar. Tuvaletten dönüste tam rahatlama yoktur. Mesanede hala idrar varmis hissi olur. Idrar gelmesi için bir miktar beklenir. Idrar yapma yavasladigi için idrar yapma süresi uzar. Mesanede idrar kaldigi için idrar varmis gibi olur. Sik sik idrara çikilir. Idrarda kanamalar meydana gelir. Tabloya iltihapta karisirsa sikayetler daha çok artar. Gece idrar kalkmalar olur. Normal insan geceleyin ya idrara çikmaz veya bir defa kalkabilir. Fakat prostati büyüyen hastada 3 den fazla gece idrara kalkma olur.
2- Genel Belirtiler: Idrarin tam yapilmamasi sonucu böberekler kadar varan bir idrar durgunlugu vardir. Bu nedenle bele vuran agrilar meydana gelir. Kanda üre yükselecegi için buna bagli belirtiler gelisir: Bulanti, kusma, uyku hali, kilo kaybi olur. Idrar kesesi çok sisecek olursa karin alt tarafinda sikin olarak ele gelir. Üzerine bastirilirsa idrar kaçirmasi olur.
3-Labaratuar bulgulari: Idrarda kanama veya iltihap hücreleri görülür. Kanada üre ve kreatinin artmistir.
4- Rotgen Tetkiki: Düz böbrek flimi fazla bir sey göstermezsede ilaçli flim idrar kesesinin dolulugunu prostatin büyüklügünü ve hepsinden önemlisi artik idrari gösterir. Flim çekildikten sonra hasta idrar yaptirilir ve tekrar flim çekilir. Bu son flimde ne kadar idrar kaldigi görülmüs olunur. (Artik idrar)
5- Sistoskopi: Idrar yolundan sokulan isikli bir aletle idrar kanalina ve mesane içerisine bakilir.
6- Ultrasonografi: Bu tetkikte prostatin büyüklügünü ve artik idrari göstermesi bakimindan önemlidir. Aletin makattan sokularak yapilan bir çesidi daha vardir ki daha detayli bilgi verir. Ayrica prostatin kanseri ile normal büyümesi arasindaki farkida ortaya koyar.
Tedavi: Selim prostat büyümeleri her ne kadar ilerleyci bir hastalik olsada yan etkileri ortaya çikmadikça ameliyat gerekmez.Ffakat tikanma fazla ise, sikayetler varsa, kanama oluyorsa, tikanma nedeni ile üre yükselmisse ameliyat uygulanilir.
1- Koruyucu Tedavi: Bu tedavi sekli aslinda geçici bir tedavi olup hastayi rahatlatmak amaci tasir. Iltihap varsa bu giderilir. Alkol gibi tahris edici maddeler aliniyorsa bunlar yasaklanir. Sonda takilarak tikanikligin önüne geçilir.
2- Ilaç Tedavisi: Hormon tedavileri eskiden beri denenmektedir. Son zamanlarda çikan bazi ilaçlar mesanenin bosalmasini kolaylastirmak amaci ile kullanilmaktadir. Prostatin büyümesi veya küçülmesine etkisi yoktur. Ancak hastayi büyük oranda rahatlatir. Yan etkisi olarak tansiyon düsüklügü, halsizlik, agiz kurulugu yapmaktadirlar.
3- Cerrahi tedavi (Ameliyat) En etkili tedavi seklidir. Ameliyat yapilmasi sebebleri sunlardir.
. Tam tikaniklik: Prostat çok büyüdügünden tam tikaniklik yapar ve yan etkiler basladigindan dolayi ameliyat düsünülür.
. Mesanede tas da varsa hem prostat amaliyati hemde tas amaliyati yapilir.
. Ilaç ile önlenemeyen iltihaplar ve kanamada
. Hastanin sikayetleri çok fazlaysa.
. Sayet hastanin üresi çok yüksekse idrar yollarina bir sonda konur ve 2-3 hafta beklenir, daha sonra ameliyat uygulanilir.
Ameliyat 2 sekilde yapilir :
1- Açik amaliyat: 60 gramdan büyük prostatlarda açik ameliyat düsünülür. Bunu yaninda mesane ile ilgili ameliyatlik bir durum varsa açik amaliyat tercih edilmelidir. Açik ameliyatta genellikle göbek altindan kemiklere kadar olan kisim kesilerek karin içerisine girilip yapilir. Kanama kontrolu daha kolaydir. Prostatin büyüyen kismi oldugu gibi çikarilir. Hastenede yatma süresi biraz daha fazladir.
2- Kapali ameliyat: TUR aleti denilen bir alet ile yapilir. Bu alet isikli düz bir borudan meydana gelir. Kesici ve gözleyci kisimlari vardir. Idrar dis deliginden sokularak prostat dokusu ince dilimler halinde kesilir ve yikama ile bu parçalar disari alinir. 45 gram olan prostatlarda uygulanmalidir. Bundan daha fazla olan amaliyatlarda ölüm oranlari artmaktadir. Kanam daha çoktur. Hastanin yatakta yatma süresi daha kisadir.
3- Balon ile genisletme: Balonlu bir sonda dis idrar yolundan geçirilir ve prostatin oldugu yerde sisirilir. Deneme safhasindadir.
4- Lazer ameliyati: Lazer ile prostatin yakilmasi esasina dayanan bir metottur.
