Çesitli nedenlerle kanin damar disina çikmasina kanama denir. Yetiskin bir kimsede 5-6 kg. kan vardir. 1-1,5 kg. kan kaybeden bir insanin hayati tehlikeye girer.
O HALDE KANAMALARI HEMEN DURDURMAK GEREKIR.
Kanamalari kanin aktigi yere göre iç ve dis kanama olmak üzere ikiye ayirabiliriz.
1. Iç kanamalar
Iç organlardaki dokulari besleyen kan damarlarinin yirtilmasi veya zedelenmesi sonucu kanin damarlardan vücut bosluklarina akmasinda denir. Iç kanamalari kisiyi ölüme götürebilir.
* Bulgulari;
- Bayginlik hali, bas dönmesi,
- Yüzde, dudaklarda ve parmak uçlarinda solukluk,
- Huzursuzluk, -Derinin nemli ve soguklugu, -Susama hissi,
- Hizli ve zayif nabiz, nabzin güçlükle hissedilmesi,
- Hizli solunum,
- Hava açligi hissetmesi (Sanki hava alamiyormus gibi bir hisse kapilmasi),
- Bilincin azalmasi ve en sonunda bilincin kaybolmasi.
* Yapilacak ilk yardim
- Yarali sirt üstü yatirilir.
- Bas yana çevrilir.
- Soka karsi tedbir alinir.
- Agizdan yiyecek-içecek verilmez.
- Sarsmadan ambulans veya sedye ile hastahaneye götürülür.
2. Dis Kanamalar
Kanin damardan vücut disina çikmasina dis kanama denir. Dis kanama genellikle yaralanmalar sonucu olur ve atardamar, toplardamar, kilcal damar kanamalari seklinde görülür.
* Dis Kanamalari Durdurucu Yöntemler:
a. Parmakla Basinç Yapma:
Yara ufak ve kanama az ise; Yara üzerine temiz bir bez ya da pansumanla BASTIRINIZ.
b. Basinçli Pansuman (Tampon)
Yara içindeki yabanci cisimleri çikarmadan yara üzerine temiz bir pansuman koyduktan sonra kravat, esarp veya varsa sargi bezi ile sikica SARINIZ.
c. Kanayan Yerin Yüksekte Tutulmasi
Yarali veya kanayan kismin kalp seviyesi üzerine yükseltilmesi ile kanama oldukça azalir hatta durulabilir.
d. Damar Üzerine Basinç Yapilacak Tazyik Noktalari:
- Sakak bölgesi: Kulak önüne parmaginizla bastiriniz.
- Yüz bölgesi: Kanamanin oldugu taraf alt çene kemiginin orta kismina parmaginizla bastiriniz.
- Bas ve yüzün bir bölgesinde: Önce yaralinin arkasina geçiniz. -Hastanin basini kanayan yana dogru eginiz. Dört parmakla alt çene kösesinin hemen altina (kanayan tarafta) boyuna BASTIRINIZ.
- Kol bölgesinde (Omuz ve üst kol): Yaralinin önüne durunuz. Basini kanayan tarafa dogru eginiz. Bas parmaginizla o taraf köprücük kemiginin üçte bir iç kisminin arka ve alt tarafina dogru BASTIRINIZ.
- Bacak bölgesinde: Yaraliyi sirt üstü ve düz yatiriniz. Kanayan tarafta yer aliniz. Kasik kivriminin üçte bir kismindan geçen atardamari sikistiracak bir kuvvetle bastiriniz. Kalp seviyesinin yukarisina kaldiriniz.
e. Bogucu Sargilama (Turnike)
Bogucu sargilama; kol ve bacaklardaki büyük kanamalarda atardamari, deri ile kemik arasina sikistirarak kanamayi durdurma yöntemidir. Tek kemikler üzerine uygulanir. (Kolda pazi, bacakta uyluk kemigine uygulanir). Uygulamada dar sargi, kravat, kemer, esarp, mendil, ince lastik vb. malzeme kullanilabilir. Kesinlikle tel, kablo, zincir v.b. kullanilmamalidir.Turnike uygulamasi sonucu meydana gelen doku harabiyeti ve bunun ortaya çikardigi istenmeyen etkiler nedeniyle günümüzde turnike uygulanmamaktadir.
* Ancak, asagida belirtilen özel durumlarda baska bir sey yapilamiyorsa turnike uygulanir.
- Çok sayida ciddi yaralinin bulundugu bir ortamda tek ilk yardimci varsa, kanamayi durdurmak ve daha sonra diger yaralilar ile ilgilenmek gerekiyorsa
- Yaralinin güç kosullarda bir yere tasinmasi gerekiyorsa (örnegin, engebeli bir arazi geçilecekse), tasima sirasinda kanamayi durdurmak amaciyla
- Uzuv kopmasi varsa ve kanama yerine en yakin atar damara baski uygulamasi yetersiz kalmissa hasta/yaraliya turnike uygulanabilir.
f. Bogucu Sargilama Uygulanmasi: Bogucu sargilama uygulanacak yer tespit edilir. Bogucu sargilama malzemesi sikica 2-3 kez sarilir ve baglanir. Sikistirma çubugu (turnike agaci) yerlestirilir tekrar baglanir. Kan duruncaya kadar sikistirma çubugu döndürülür, kan durunca çubuk sabitlestirilir. Bogucu sargi baglandiktan sonra uygulama zamani bir kagida kaydedilir ve görülecek sekilde vücuda asilir. Her 20 dakikada bir 5-10 saniye bogucu sargi gevsetilir. Turnike bir saatten fazla uygulanmamali sayet uzun kalacaksa gevsetme araliklari siklastirilmalidir. Kol ve bacak kopmalari varsa, temiz bir poset içine konulan kopan uzuv buz ve su bulunan ikinci bir posetin içine konularak kazazede ile birlikte tam tesekküllü bir hastahaneye götürülmelidir.
