Bebek beslenmesinde anne sütü neden önemlidir. Yasamin ilk 6 ayinda anne sütü
bebekler için en uygun besindir. Bu dönemde tek basina anne sütü ile beslenen
bebekler normal büyür ve gelisirler. Bebege hiç bir ek besin verilmesine gerek
yoktur. Anne sütü bebekleri enfeksiyonlardan korur. Ishal ve zatürre gibi
enfeksiyonlar anne sütü ile beslenen bebeklerde daha az görülür.Bebege ilk sütün
( agiz sütü ) verilmesi çok önemlidir. Agiz sütü enfeksiyonlara karsi koruyucu
maddelerden çok zengin bir besindir. Anne sütünün temiz bir besin olmasi ve
verilirken biberon gibi bir araç gerektirmemesi nedeni ile de yalniz anne sütü
ile beslenen bebeklerde enfeksiyon görülme riski azdir.
Bebekler dogumdan
hemen sonra, ilk yarim saat içinde emzirilmeye baslanmalidir. Ilk birkaç
beslenmede bebeklerin agiz sütünü almalari çok önemlidir. Bebek dogdugunda agiz
sütü memelerde hazirdir. Olgunlasmis süt salgilanana kadar, agiz sütü bebegin
tüm besin gereksinimlerini karsilar. Bebege ilk besin olarak ve emzirdikleri
sürece su veya sekerli su verilmemeli, anne sütünün bol ve devamli olmasi için
hiç bir kisitlama yapilmaksizin bebekler her istediginde
emzirilmelidir.
Saglikli Bir Emzirme Uygulamasi Nasil Olmalidir
: Günde bir defa emzirme öncesinde meme basinin su ile silinmesi
yeterlidir. Sabunla veya karbonatli su ile temizleme meme basinin kolayca tahris
olmasina ve çatlamasina neden olur. Annenin sirtini dayayacagi arkaligi olan
alçak bir koltuk veya sandelyeye oturarak emzirmesi rahat bir pozisyondur.
Yatarak emziriyorsa çocugun basini yastikla desteklemek yararli olur. Emzirirken
bebegin yüzü ve gövdesi anne memesine dönük olmali, bebek, omuzlari annenin kolu
üzerinde desteklenecek sekilde tutulmali, çene anne memesine temas etmeli, alt
dudagi disa dönmüs, burun açik olmalidir. Meme ucu, etrafindaki kahverengi halka
ile birlikte çocugun agzinda olmali ve damagina dokunmalidir. Bu hem emmenin
basarili olmasini saglar hemde meme basinda zedelenmeyi önler. Emzirdikten sonra
bebek annenin omuzuna yatirilip sirtina hafif hafif vurularak gazi
çikarilmalidir.
Anne Sütü Ile beslenmede Hangi Güçlüklerle
Karsilasilabilir ?
Düz ve Içe Çökük Meme Ucu :
Bebek meme ucunu emmez,
meme ucu ve çevresindeki halkayi agzina alip bir \" meme basi \" olusturur. Meme
ucu bebegin agzindaki \" meme basi\"nin yalniz üçte birisini meydana getirir.
Gebelik döneminde ve dogumdan sonraki ilk hafta memenin uzayabilme kabiliyeti
artar. Yani gebeligin ilk zamanlarinda memeler düz görünse de bu bebegin
emmesinde zorluk çikarmayabilir. Bebek emdikçe memeyi ve ucunu disariya
çekecektir. Bazen memenin elle sekillendirilmesi bebegin isini kolaylastirir.
Elle sekillendirme için avuç memeyi asagidan desteklerken basparmak da yukardan
yavasça bastirilir. Eli meme ucundan uzak tutmaya özen
gösterilmelidir.
Meme Basi Çatlaklari :
Emzirirken meme ucunun
etrafindaki kahverengi halkaninda bebegin agzina girmesi saglanmali, kisa süreli
ve sik araliklarla emzirilmeli, bebek çok acikmadan emzirilmeli, kullanilan
sütyenin pamuklu bir kumastan olmasina özen gösterilmelidir.
Dolu ve
Tikanmis Memeler :
Tek tedavi daha sik emzirmeyle sütün bosaltilmasidir.
Emzirme sonrasi agirlik, sertlik ve kitle olusmasi azalir, memeler yumusayip
rahatlar. Tikanmak, memelerin kismen süt, kismen de fazla kan ve doku sivisiyla
oldugundan fazla dolup süt akisinin engellenmesi demektir. Memelere aci verir ve
süt iyi akmaz. Deri gergin oldugundan meme ucu düzlesmistir. Meme ucunun gergin
ve düz oldugu durumlarda emzirme ve sütün bosaltilmasi zorlasir. Bazi tikanmis
memelerin derisi kirmizi görünür ve annenin atesi çikar. Bu meme iltihabi gibi
görünse de ates 24 saat sonra düser.
Meme Iltihabi :
Anne çok aci
çeker, atesi vardir ve kendini hasta hisseder. Memenin bir kismi kabarip
sertlesmis, üstündeki deri kizarmistir. Meme iltihabi bazen tikanmayla
karistirilir. Tikanma tüm memeyi, bazen iki memeyi de etkilerken, iltihap
genelde sadece bir memenin bir kismini etkiler. Bununla birlikte tikanma
engellenmezse iltihaba yol açabilir. Genellikle süt akimi saglandiktan bir gün
sonra tikaniklik yada iltihap düzelmeye baslar.
Mantar :
Meme ucu ve
çevresinde kirmizi, parlak bir alan vardir. Deride yara ve kasintiya neden olan
bu hastalik mantar yada pamukçuk tur. Genellikle iltihap ya da baska rahatsizlik
tedavisinde antibiyotik kullandiktan sonra görülür. Emzirmeden sonra da devam
eden yanma ve igne batmasi hissi vardir. Bazen agri memenin derinliklerine kadar
iner. Memenin derinliklerine sis sokuluyormus gibi hissedilir. Deri kizarir,
parlar ve pul pul olur. Meme ucu ve çevresinin rengi açilabilir, bazen meme
normal görülebilir. Meme ucunda yaralar devam ediyorsa bebekte pamukçuk kontrolü
yapilir. Yanaklarinin içinde ya da dilinde beyaz lekeler ya da poposunda döküntü
olabilir.
Annenin hastaliginda Bebek Anne Sütü Ile Beslenmeli midir
:
Anne sütü vermeyi engelleyen hastaliklar nadirdir. Nezle, grip gibi
hastaliklarda anne kendi agiz ve burnunu tülbentle kapatarak bebege hastalik
bulasmasini önleyebilir ve bebegi emzirebilir. Anneden süt ile bebege geçecek
maddeler bu hastaliklara direnci de arttiracaktir. Ancak agir kalp yetersizligi
veya böbrek yetersizligi gibi hastaliklar ve agir depresyon durumlari anne sütü
vermeyi engelleyen hastaliklardir. Emziren annelerin ilaç kullanimi mutlaka
hekim karari ile olmalidir.
Ilk 6 Ayda Anne Sütünün Yetmedigi Nasil
Anlasilir :
Karisik beslenme için baslica gerekçe, anne sütü ile beslenen
bebegin kilo artisinda hehangi bir saglik sorununa bagli olmayan duraklama ve bu
durumun alinan tüm önlemlere karsin düzelmemesidir. En önemli nokta karisik
beslenmenin biberonla degil kasikla yapilmasidir. Bu hem temizlik hemde anne
sütünün devami için çok önemlidir.
Anne Sütünün Yetmedigi Durumda Bebek
Nasil Beslenmelidir :
Anne sütüne ek olarak bebeklere hazir mama veya hazir
mama ile beslenme olanagi yok ise uygun hazirlanmis inek sütü veya yogurt
verilir. Inek sütü veya yogurt ilk dört haftada 1 ölçek süt, 1 ölçek su
seklinde, 1-4 ay arasi 2 ölçek süt, 1 ölçek su seklinde sulandirarak verilir.
100 gr süte 5 gr( 1 tatli kasigi ) seker ve 1 çay kasigi bitkisel sivi yag
eklenerek kalorisi arttirilir. Seker yerine pekmez kullanmak daha yararlidir.
Karisik beslenmeye geçilen bebeklerde 4 haftaliktan sonra meyva sularina
baslanir.
Ek Besinlere Geçiste Temel Ilkeler Neler Olmalidir :
Yasamin
ilk 6 ayinda bebegin tüm besin gereksinimlerini karsilayan anne sütü bu aydan
sonra tek basina besin gereksinimlerini karsilamada yetersiz kalir.
-
Uygun besinlerle ve miktarlarla ek besinlere de geçmek gerekir.
- Anne sütü
aldigi sürece ek besinler kasikla verilmelidir.
- Kullanilan bardak, kasik,
tabak vb. çok temiz olmalidir.
- Taze sebzeler ve meyveler iyice yikandiktan
sonra verilmeli pisirildikten sonra günlük olarak verilmelidir.
- Ek
besinlere az miktarda ve teker teker baslanmali, miktar hergün biraz daha
arttirilmalidir.
- Bebek bir ek besine alistiktan digerine geçilmelidir.
- Anne sütünden ek besinlere geçis çok önemli bir adimdir. Eger dogru ve
yeterli sekilde uygulanirsa çocuklarin gelisimi hizli bir sekilde devam eder. Bu
dönem çocuklarin özellikle ishal gibi enfeksiyonlara yakalanma riskinin de fazla
oldugu bir dönemdir. O nedenle verilen besinlere dikkat edilmeli, hijyen
kurallarina özenle uyulmalidir.
6 Aydan Sonra Ek Besin Olarak Neler
Verilmelidir :
6-12 aylik çocuklarin beslenmesinde; elma ve seftali suyu ve
püresi, pirinç unu ile hazirlanmis muhallebi, sebze çorbasi ve yogurtlu ilk
baslanacak ek besinlerdir. Bunlari izleyerek diyete yumurta, mercimek, etler
eklenir. Sebze yemekleri taze olarak pisirilir, içine pirinç ve yag eklenerek
tat ve kalori yönünden zenginlestirilir. Çocuga verilecek yemeklere bir yasina
gelinceye kadar tuz ve baharat konulmaz. Süt muhallebisi, içine ekmek ya da
pekmez katilmis yogurt, koyu mercimek çorbasi, baharatsiz tarhana çorbasi, 4-6
ayliktan sonra bebeklere ek besin olarak önerilmektedir. Ek besinler yüksek
enerji içeren, sindirimi kolay, az posa birakan, püre kivaminda, kolay
hazirlanabilen ve baharatsiz yiyecekler olmalidir. 1 yasina dogru çocuk aile
bireyleri ile sofraya oturmaya baslar, çocuklar mümkün oldugu kadar erken
dönemde kendi kendine çatal kasik kullanarak yemek yeme becerisi ve aliskanligi
kazandirilmalidir. Hastalik ve hastaliktan iyilesme dönemlerinde çocuklarin
besin gereksinimleri artar. Bu nedenle hastaliklar sirasinda çocuklar azar azar
ve sik sik beslenmelidir.
