mide ameliyatlarinin komplikasyonlari postgastrektomi sendromlari olarak
bilinirler. Tüm postgastrektomi sendromlarinda patogenezde en önemli faktör
pilor sfinkterinin çikarilmasi, kesilmesi ya da by-pass edilmesidir. Vagotomiye
ya da gastrektomiye de bagli olabilirler.
√ Vagotomiye bagli
komplikasyonlar:
Vagotomi duodenal ülseri kontrol etmek için uygulanan
ameliyatlarin ayrilmaz bir parçasi olarak kabul edilmektedir. Trunkal
vagotomide, tüm mideyi, bilier sistemi, pankreasi, ince barsagi ve proksimal
kolonu innerve eden vagus kesilir. Selektif gastrik vagotomi hepatik ve
çölyak dallari koruyarak denervasyon saglar. PGVde ise sadece parietal
hücre kitlesini denerve eder. Laterjet sinirin ön ve arka dallari korunarak
sadece korpusun denervasyonu yapilir. Drenaj gerektirmez.
√ Vagotomiye
ait komplikasyonlar, intraoperatif, erken ve geç postop komplikasyonlar olmak
üzere üç grupta toplanabilir.
I. introoperatif
komplikasyonlar:
- Hepatik ven, inferior v. cava
yaralanmasi
- Hepatik infarkt
- Dalak
yaralanmasi
- Ösofagus yaralanmasi
- Diyafragma
kruslarinin yaralanmasi
- Komsu organ yaralanmalari
II.
Erken postop komplikasyonlar
- Gastrik staz
-
Disfaji
III. Geç postop komplikasyonlar
- Diare: Trunkal
vagotomi sonrasi %30 civarinda görülür. Nedeni tam bilinmemektedir ancak denerve
bilier sistemden konjuge olmamis safra tuzlarinin kolona hizli geçisi
suçlanmaktadir. Uzun süren vakalarda uzun süreli oral kolestiramin verilmesi
tedavi edicidir.
- Kolelitiazis
- Reflü
ösofajit
√ Gastrektomiye ait komplikasyonlar
I. Erken
komplikasyonlar
- Kanama
-
Pankreatit
- Duodenal güdük sizdirmasi
- Stomal
obstrüksiyon
- Gastrik remnant nekrozu
- Efferent loop
sendromu
II. Geç komplikasyonlar
- Dumping
sendromu
- Afferent loop sendromu
- Alkalen
gastrit
- Marjinal ülser
- Malnütrisyon -
malabsorbsiyon
- Karsinom
√ Geç
Komplikasyonlar:
Dumping Sendromu: Iki tipi vardir:
1- Erken
postprandial
2- Geç veya hipoglisemik
√ Erken postprandial
Dumping sendromu:
Semptomlar genellikle yemek sirasinda veya yemekten hemen
sonra, hasta yemek masasinda otururken baslar. 40-60 dakikada yatisir. Vazomotor
semptomlar genellikle hakimdir ve GIS semptomlarini devre disi birakir. Ani
baslayan halsizlik, bayginlik ve bas dönmesi olusur ve yatma hissi olusur. Soguk
terleme ve çarpinti olusur.
Epigastrik dolgunluk ve çalkanti hissi de
vardir. Kusma seyrektir. Bazen fiskirir tarzda diare ve intastinal kramplar
olusabilir. Yüksek karbohidratli gidalar semptomlari
siddetlendirir.
Dumping sendromunun süresi ve siddeti ile malnütrisyonun
derecesi arasinda yakin iliski vardir. Mide rezeksiyonundan sonra % 20
oraninda görülürler. Insidans çikarilan mide miktari ile ilgili olarak
gözükmektedir. Billroth I rekonstrüksiyondan sonra daha az görülür.
√
Patogenez:
Mideden jejunuma hizli ve sürekli bir bosalma olayi baslamaktadir.
Kritik nokta, yüksek kh içeren yiyecekler ve hiperozmolor besinlerdir. Jejenuma
aniden geçen hiperozmolar içerik intravasküler kompartmandan intestinal lümene
hizla sivi geçisine, bu da plazma volümünde düsmeye neden olmaktadir. Ayrica
hiperglisemi de gelismektedir.
Serotonin, kininler, substans P, VIP,
nörotensin, enteroglukagon ve peptit YY gibi hormonlar rol almaktadir.
√
Tedavi:
Karbonhidrattan fakir diyet, yemeklerin az ve sik yenmesi, yemekler
sirasinda sulu seyler alinmamasi, alinacaksa da yemekten 1/2-1 saat sonra
alinmasi önerilir. Pektin mide bosalmasini geciktirmek için kullanilabilir.
Octrotid faydalidir.
√ Tedaviye cevapsiz hastalarda cerrahi
uygulanmalidir. Amaç mide bosalimini yavaslatmaktir. Sik uygulanan cerrahi
yöntemler sunlardir.
1- Billroth IInin Ie çevrilmesi
2-
Antiperistaltik jejunal loop interpozisyonu
3- Roux-n-y
diversiyon
√ Geç (hipoglisemik) dumping:
Daha seyrek
görülür. Semptomlar yemekten 1-3 saat sonra baslar. Vazoaktif semptonlar
aynidir ancak GIS ile ilgili semptomlar yoktur. Kh.larin mideden jejenuma
hizla bosalmasi postprandial serum glukozunda hizli bir yükselmeye sebep olur.
Jejenuma geçen materyal enteroglukogonun fazla salinimina neden olur. Bu madde
de pankreas adaciklarindaki hücrelerini uyararak insülin salgilatir ve
hipoglisemi olusur. Semptomlar glukoz alinimindan sonra geriler.
Tedavi
erken postprandial dumping sendromu ile aynidir. Düsük kh.li beslenmeden birkaç
ay sonra enteroglukagon salgisi azalacagi için hipoglisemi olmaz. Cerrahi tedavi
hemen hemen hiç gerekmez.
√ Alkalen reflü gastrit:
Pilorun kesilmesi,
çikarilmasi ya da by-pass edilmesi (piloroplasti, gastrektomi,
gastroenterostomi) sonucu olusur. Duodenal içerigin mideye kontrolsüz reflüsü
gastrite neden olmakta ve hastalarda karin agrisi ve safrali kusma olusmaktadir.
Görülme sikligi % 5-35I bulur.
Epigastrik agri, kusma ve kilo kaybi ile
kendisini belli edir. Agri, % 80 vardir, yanici tarzda ve süreklidir, yemekler
ile artar ve kusma ile geçmez. Kusma safralidir ve gida artiklarini
içerir.
Patogenez:
Duodenal içerigin, mideye reflüsü söz konusudur.
Sonuçta safranin etkisi ile mideden ösofagusa kadar uzanan hiperemi ve
erozyonlar olusmaktadir.
Tedavi:
Hafif semptomlar olan hastada
konservatif tedavi uygulanabilir. Tibbi tedaviye yanit vermeyenlerde cerrahi
tedavi uygulanir. Cerrahi tedavinin amaci pankreatik, bilier ve duadenal
sekresyonlarin mideden uzaklastirilmasidir. En sik uygulanan yöntem Roux-en-y
diversiyondur.
√ Marjinal Ülser:
Rekürren ülser,
anastomatik ülser, stomal ülser adini da alirlar. Rekürren peptik ülserlerdir.
Parietal hücre aktivitesinin devami sözkonusudur
Vagotomi +
piloroplasti, PGVden sonra % 10
Vagotomi + antrektomiden
sonra % 0,5 - 3
Gastroenterostomiden sonra % 15-20
görülürler.
Marjinal ülser olusumunu etkileyen predispozan faktörler
sunlardir:
1- Gastrik staz
2- Tam olmayan
vagotomi
3- Yetersiz antrum rezeksiyonu
4-
Fonksiyonel paratiroid odenomu
5- Zollinger-Ellison
sendromu
6- Uzun afferent loop.
Semptomlar: Peptik lüser
semptomlari ile aynidir. Kanama, perforasyon, peretrasyon ve obstrüksiyon gibi
komplikasyonlar gelisebilir.
Tani: Balu grafi ve endoskopi ile
konur.
Tedavi: Komplikasyon gelismemis ise, H2 reseptör antogonisti ve
antiasit tedavisi yeterli olur. Cerrahi tedavi nedene göre planlanir.
√
Afferent Loop Sendromu:
Afferent loopun stomoda veya stomaya yakin mekanik
parsiyel obstrüksiyonuna baglidir. Postprandial kramp seklinde karin
agrisi, agri ile beraber fiskirir tarzda kusma vardir. Agri kusma ile geçer.
Kusma gida artiklari içermez. Tedavi edilmezse, afferent loopta bakteri
kolonizasyonu sonucu olusan B12 vitamini eksikligine bagli anemi ve
malabsorpbsiyon gelisir.
Tedavi: Cerrahidir. Billroth II, Ie
çevrilebilir, yan yana jejunostomi ya da Roux-en-y diversiyon
yapilabilir.
√ Efferent loop sendromu:
Özellikle retrokolik
anastomoz yapilanlarda görülür. Genellikle bir banda baglidir. Ayrica
jejuno-gastrik invajinasyon da efferent loop sendromu (obstrüksiyon) olusabilir.
Hastada kusma vardir, ama kusmayla agrilari geçmez (afferent loopta kaybolur).
Eger 21 gün içinde konservatif tedaviyle iyilesme olursa, obstrüksiyon ödeme
baglidir. Ama geçmezse, mekanik obstrüksiyon vardir ve tedavi cerrahidir.
√ Kanser Gelisimi:
Etiyolojik faktörler hipoklorhidri ve enterogastrik
reflüdür. Gastrik stump karsinomasi insidansi % 0,4 - 8,9dur ve latent
süre 10-30 yildir.
√ Anemi:
Fe eksikligi, Vit B12 ve folat eksikligine
bagli anemiler görülür.
Fe eksikligi anemisi: Gastrektomi geçiren hastalarin
% 30unda 5 yil içinde Fe eksikligi anemisi gelisir.
√ Nedenleri
sunlardir:
1- Gastrektomi sonrasi HCl azalir. HCl, vitamin C araciligi
ile ferrik demirin ferröze çevrilmesini ve absorbsiyonunu saglayamadigindan Fe
eks. Anemisi gelisir.
2- Demir absarbsiyonunu kolaylastiran gastrik
faktör (gastroferrin) kaybolur.
3- Fe emiliminin büyük kisminin oldugu
duodenum devre disi birakilir.
Profilaktik tüm hastalara 300 mg oral Fe
preperati verilir.
√ Megaloblastik anemi:
Genellikle Vit B12, nadiren
de folat eksikligine baglidir. Vücutta depolanmasi nedeni ile Vit B12
eksikligine bagli anemi yillar sonra gelisir. Intrinsik faktörün kaybina bagli
gelisir. Ayrica HCl yiyeceklere bagli vitamin B12nin salinimini
kolaylastirdigindan asit ortamin azalmasina bagli Vit B12 eksikligi meydana
gelir. Ayrica afferent loopta bakteri kolonizasyonu Vit B12 eksikligini
dogurabilir
