* Yaslilikla bedenin su içerigi azalir.
Yetiskinlikte ortalama % 60 olan beden agirliginin su orani 70 yasinda %53' e iner. Yasli bireyde su yetersizligi fizyolojik islevlerin bozulmasina, hatta hastanelik bir duruma gelinmesine neden olabilir. Bedenin su içerigi yas ilerledikçe azalir. Bu azalma daha çok hücre içi suyun kaybindan kaynaklanir. Bunun nedeni aktif hücrelerdeki yasa bagli kayiptir. Hücre disi sivinin miktarinda yaslilikla fazla degisme olmaz. Birey 70 yasina geldiginde hücre disi su miktari beden agirliginin % 20 sini olusturur.
* Yasli bireyde su eksikligi ve bunun insani ve sosyal maliyeti:
Hastaneye basvuran yasli bireylerin % 3,5 ile % 6,7 sinde su eksikligi (dehidrasyonl gözlenmistir. Yas ilerledikçe hastalik riskinin dogal olarak' arttigi düsünülürse, su eksikligi hastaliklarin ortaya çikisini hizlandiran faktörlerden biridir. ABD' de su eksikligine bagli olusan saglik sorunlarinin maliyetinin il50 Milyon Dolar ile 1.160 Milyon Dolari buldugu hesaplanmistir.
* Su ihtiyacinin karsilanmasini zorlastiran faktörler:
Yaslilarda susama duygusunun gelisimi geciktiginden, su kaybi olmasina karsin yasli birey su içme geregi duymaz. Bunun nedeni, kanin yogunlugunun artmasiyla olusan uyari sisteminin yasla azalmis olmasidir. Daha genç yaslarda agiz kurulugu su içme istegi olustururken, hücrelerdeki kayip nedeniyle yaslilarda bu istegin gelisimi yavaslar. Susama duygusunun gelismesindeki bu yetersizlikler, yasli bireylerde su eksikliginin olusumunda önemli roloynar. Yaslilarda su eksikliginin olusmasindaki faktörlerden biri de bedenin su ve tuzu bosaltma sistemindeki bozukluklardir. Yasla böbreklerin yapisinda degisiklikler olusur. Böbreklerin süzme islevinden sorumlu hücrelerde yas ilerledikçe kayiplar olur. Su ve tuzun böbreklerden geri emilimini saglayan renin ve aldosteron hormonlarinin salinimlari azalir. Böbreklerden su atimini düzenleyen antidiüretik hormon salinimi da azalir. Böylece yas ilerledikçe böbreklerden su kaybi artar.
Yasli böbreklerin toksik ögeler ve enfeksiyonlarin etkileriyle bozulmasi, yüksek tansiyon nedeniyle diüretik kullanimi gibi durumlar sonucu böbreklerden idrarla su kaybi artar. Yas ilerledikçe deri elastikiyetini yitirdiginden su ve yag içerigi azalir. Ayrica terlemeyi düzenleyen hücrelerdeki kayiplar nedeniyle deri yoluyla da su kaybi artar. Yasla olusan fizyolojik degisikliklerin yaninda, unutkanlik ve hareketsizlik gibi davranis bozukluklari nedeniyle yasli birey su eksikliginin farkina varamamaktadir.
* Su Eksikliginin Sonuçlari:
Yasli bireylerde, su eksikligi önceden var olan rahatsizliklarin ilerlemesine neden olur. Yasla midede olusan lezyonlar su eksikligiyle ilerleyerek kusma ve ishale neden olabilmektedir. Benzer olaylar bagirsaklar için de söz konusudur. Unutkanlik ve buna ma gibi sorunlari olan yaslilarda bu durumlar gözlenmistir.
Ileri derecedeki su eksikligi derinin kuruyarak normal islevini yitirmesine. derinin isi denetim islevinin ve bireyin dengesinin bozulmasina neden olabilmektedir. Yaslilarda ilaç kullanimi fazladir. Su eksikligi ilaçlarin toksik etkisini artirir. Su eksikligi sonucunda elektrolit dengesi bozuldugundan hastalik komplikasyonlari artar. Su eksikliginin olustugu yaslilarin % 40 ile % GO'inda ciddi saglik sorunlarinin ortaya çiktigi gözlenmistir. Yasli bireylerdeki ölümlerin % 16' sinin su eksikliginden oldugu tahmin edilmistir.
* Yaslilarda su eksikligine neden olan faktörler
- Hareketsizlik, görme bozukluklari, depresyon,
- Istahsizlik, agizdan birseyler almak istememe,
- Diüretik, sakinlestirici ve laksatif kullanimi,
- Bedenden su kaybini artiran ishal, ates, diyabet gibi hastaliklar,
- Yüksek protein içeren besinlerin fazla alimiyla idrar çikisinda artis,
- Gece ve uygun olmayan ortamda idrar kaçirma korkusu.
* Yaslinin su gereksinmesinin karsilanmasi
- Yasli bakim evlerinde yaslinin idrarla attigi sivi miktariyla, tükettigi su miktari dikkatle izlenerek su eksikliginin olusup olusmadigi saptanmalidir.
- Yasli bireyler sik araliklarla su içmelerinin önemi konusunda bilgilendirilmelidirler.
- Su kaybinin arttigi ishal, kusma, ates gibi durumlarda yashnin su aliminin artmasina özen gösterilmelidir.
- Beden sicakliginin 37 derecenin üstünde her bir derece yükselmesi durumunda ek bir litre su alinmasi gerektigi önerilmektedir.
- Su içerigi yüksek sebze ve meyve ile süt. ayran, taze sikiimis meyve suyu, kalsiyum ve magnezyum içerigi yüksek maden sulari, su gereksinmesinin bir bölümünü karsilayabillr.
- Bu tür yiyecek ve içecekler yeterli miktarda tüketiise bile yasli bireyin günlük en az bir litre su içmesi Yaslilarda su eksikligi ciddi saglik sorunlarina yol açmaktadir.
