Parazit adi verilen küçük canlilar tarafindan meydana getirilen ve cilt, ince
barsaklar ve akcigerleri etkileyebilen hastaliklardir. Necator americanus,
Ancylostoma duodenale, Ancylostoma ceylenicum ve Ancylostoma braziliense adi
verilen parazitler hastaliga neden olabilir.
Ilk iki parazit sadece
insanlarda son ikisi ise hem insanlarda hem de hayvanlarda hastalik yapabilir.
Bu yazida ilk iki tür üzerinde durulacaktir. Kancali kurt hastaligi son derece
yaygindir ve nemli tropikal ve subtropikal bölgelerde yaklasik olarak 700 milyon
insani etkilemektedir.
Dünya genelinde günde 700 milyon insandan ortalama
7 milyon litre kan emmektedirler. Özellikle gelsmekte olan ülkelerde çocuklarda
meydana gelen kancali kurt enfeksiyonu sonucu normalde ölümcül olmayan bir çok
hastaga karsi çocuklarin direnci düsmekte ve ölüm meydana
gelebilmektedir.
Her iki türün de uzunlugu ortalama 10 mm civarindadir.
Kancali kurtlar açik pembe veya pembemsi beyaz renktedirler. Bas ev gövdeleri
ters yönlere dogru bükülüdür. Erkeklerinde yelpaze seklinde (baska parazitlerde
olmayan) keseleri vardir.
Döllenmis bir disi, 60 x 40 mikrometre
boyutlarindaki yumurtalarindan günde 10.000-20.000 arasinda yumurtlayabilir.
Kancali kurtlar 30 oC güney ve 45 oC kuzey enlemleri arasinda bulunurlar.
Hastalik; ilik, nemli ve oksijenli toprakta gelisen yavru kancali kurtlarla
(larva) deri yoluyla bulasir. Cilde giris yerlerinde kasintili bir kizariklik
meydana gelebilir. Özellikle kapali ve kalabalik topluluklarda daha siktir.
Deriden kan damarlarina geçen kancali kurtlar akcigerlere ulasabilirler.
Akcigerlere ulastiklarinda küçük hava yollarina giderek öksürüge neden
olabilirler. Öksürük sirasinda yukari dogru çikan larvalar yutularak sindirim
sistemine geçerler.
Bu sayede ince barsaklara yerlesen larvalar (yavrular
?) gelisimlerini tamamlayarak yetiskin (olgun) kancali kurt haline gelirler.
Olgun ve yavru larvalar diski ile disari çikarlar.
Deriye giris yerinde meydana gelen sislik, kizariklik ve kasinti, genelde
Necator americanus paraziti ile meydana gelir ve allerjik bir olaydir. Aylarca
devam edebilir.
Belirti ve bulgular :
• Bu parazitin bulundugu kisilerde genelde belirti
ve sikayet bulunmaz, çünkü sayica azdirlar. Bununla birlikte zaman içerisinde
ileri derecede demir eksikligi anemisi (kansizligi) meydana gelebilir.
•
Akciger tutulumunda: öksürük, hiriltili solunum ve hafif bir ates ortaya
çiabilir. Genelde hafif seyreder.
• Sindirim sistemi tutulumunda:
siddetli hastalik durumunda iman tahtasinin asagi kisminda siddetli agri ve
barsak hareketleirinin artisi dikkat çekicidir. Sürekli kan emileceginden
kansizlik ve albümin eksikligi meydana gelebilir.
• Meydana gelebilecek
diger sikayetler: istah kaybi, ishal, solukluk, halsizlik, diskida yumurta ve
kan görülmesi, agizdan kanli salya gelmesi.
Tani : Hastanin taze diskisinin mikroskopla incelenmessonucu eger parazit
yumurtalari görülebilirse tani konur. Bu hastalikta D-xylose testinin sonuçari
da degisebilir.
Korunma : Özellikle kanalizasyon sisteminin ve genel çevre hijyeninin
iyilestirilmesi gerekir.
Tedavi : Hastaligin tedavisinde pyrantel pamoate ve mebendazole etken maddeli
ilaçlar son derece etkilidir. Ayrica meydana gelen kansizlik ve beslenme
yetersizligi gibi durumlarin da tedavi edilmesi gerekir.
