Dogu ve Güneydogu Anadolu bölgelerimizde sik görülmesi sebebiyle bu ismi alan bir parazit hastaligidir.
Halk arasinda Diyarbakir Çibani, Antep Çibani, Halep Çibani ve Bagdat Çibani gibi isimlerle de çagirilmaktadir.
Tipta \”heishmania tropica\” adiyla bilinen bir parazitin marifetiyle ortaya çikmaktadir. Parazit, dogrudan bulasabildigi gibi, \”tatarcik\” sinegi tarafindan da insana tasinmaktadir.
Belirtileri:
• Vücuda girdikten iki hafta sonra veya bir sene içinde, girdigi yerde birkaç milimetre çapmda pembe bir leke olarak ortaya çikmaktadir.
• Bu leke zamanla sertleserek kabarcik halini alir. Rengi de koyulasarak kararmaya baslar.
• Hastalik bu sekliyle bir yil kadar devam ettikten sonra iz birakarak kaybolabilir.
• Vücut direnci düsük kimselerde siyah kabarcik açilarak yara halini alir.
• Yaranin kabugu kaldirildiginda, altindan \”çivi belirtisi\” dedigimiz birtakim çikintilar ortaya çikar. Hastalik, bu çikintilarla birkaç yil devam ettikten sonra iz birakarak kaybolabilir.
• Daha çok ahn, burun, çene, ayak boyun ve kol gibi açik bölgelerde görülen hastalik iyilesse bile \”tipik bir iz\” birakir. Bu ize bakarak bir kimsenin bir zamanlar sark çibanina yakalandigi rahatlikla söylenebilir.
Ne Yapmali?
• En önemli korunma tetbiri, tatarcik sinekleri ile mücadeledir.
• Her seye ragmen, ilk belirtisinden hastaliga yakalandigini farkeden kimse derhal bir saglik kurulusuna bas vurmalidir.
Tedavide:
• Yara içine emetin ve atebrin siringa edilmesi iyi neticeler vermektedir.
• Ayrica antimon bilesikleri, amfoterisin B ve neostibosan gibi ilâçlarin damar yahut kas yoluyla vücuda verilmesi tedaviyi hizlandirmaktadir.
• Yara yerine yerlesen bakterilerle mücadele etmek için antibiyotik ve sulfanomid kullanilir.
• Tedavi sirasinda yara üzerindeki kabuklar temizlenmeli, pansuman edildikten sonra temiz gazli bezle kapatilmalidir.
