HASTALIKLARIN SINIFLAMASI VE EVRELEMESI
* Over lezyonlari:
Neoplastik (2 / 3)
Nonneoplastik (1 / 3)
* Neoplastik lezyonlar :
Yüzey epiteli
Germ hücresi
Stroma kökenli olabilirler.
* Nonneoplastik lezyonlar :
Folikül kisti (% 50) ? En sik
Basit kist
Korpus luteum kisti
Gebeligin Teka – Lutein kisti
Paraovarian kist
Endometriosis
Inflamatuar lezyonlar,
Polikistik over (virilizan)
Inklüzyon kistleri
NEOPLASTIK OVER LEZYONLARI
Epitelyal tm. (%15)
Seröz
Müsinöz
Seks Kord – Stromal tm (%5)
Granuloza Teka
Sertoli Leydig
Steroid hücreli tm.
Germ hücreli tm. (%60) En sik
Teratom (En sik)
Disgerminom (2. sik) malign
Yolk Sac tm. ( En sik malign)
Embriyel CA
Koryokarsinom
Gonadoblastom
Ufak hücreli CA
Siniflandirma disi tm.
Metastaz tm.
OVER GERM HÜCRELI TÜMÖR EVRELEMESI
Evre I : Overde sinirli komple rezeksiyon
Evre II : Mikroskopik rezidü LAP ? 2 cm
Evre III : Gross rezidü. LAP > 2 cm
Evre IV : Uzak metastaz.
CERRAHI PRENSIPLER
Tüm lezyonlar potansiyel olarak malign kabul edilmelidir. Bu nedenle abdominal insizyon yeterli olmalidir.
(Orta hat / Pfannensteil)
Tümör kapsül bütünlügü korunmalidir. Benign lezyonlarda over dokusu olabildigince korunur. Düsük potansiyelli malignitede unilateral salpingoooferektomi yeterlidir.
Bilateral salpingoooferektomi gereken durumlarda da uterus koruyucu cerrahi mümkügnse tercih edilmelidir.
Epitelyal tümörlerde ise ;
Ia – Unilateral salpingoooferektomi
Ib – Bilateral “
II - “ “
Histerektomi + Omentektomi
Nonneoplastik over tümörleri over kistleri matür folikülden çikarlar :
- 2 cm Patolojik over kisti
- 2 cm Fizyolojik folikül
Çocuklardaki over lezyonlarinnin 1 / 3 ünü nonneoplastik over kistleri olusturur.
Folikül kisti (%50 – En sik)
Basit kist
Korpus luteum kisti
Parovarian klist
Endometrioid
Polikistik over (virilizan)
Inklüzyon kistleri
Gebeligin Teka – Lutein kisti
Inflamatuar lezyonlar.
1.FOLIKÜL KISTI
Nonneoplastik over lezyonlarinin % 50 sini meydana getirirler. Genellikle yenidoganda görülürler.
Tedavilerinde en önemli sey kistin çapidir.
Çap > 5 cm ise cerrahi endikasyon vardir. (Komplikasyon gelisir).
Daha küçük kistlerin yasamin ilk yili içinde regrese olma ihtimali vardir.
Folikül kistleri östrojen salgilayarak izoseksüel (prekoks) gelisme neden olabilirler (Nadiren).
2. BASIT KISTLER
Basit kistlerde foliküler orijinli sayilirlar. Her zaman histolojik olarak benign hormonal olarak inaktif lezyonlardir. Büyük kistler, folikül kisti gibi tedavi edilirler.
3. KORPUS LUTEUM KISTI
Kistin içi luteinize granuloza ve teka hücreleri ile döselidir. Östrojen ve progesteron üretebilirler. Amenore, menstrüel düzensizlik nedeni olabilirler.
4. PAROVARYAN KISTLER
Over dokusundan çikmazlar. Epoophorondan köken alirlar. (Mezosalpinks den). Hormon üretmezler.
NEOPLASTIK OVER TÜMÖRLERI
Overin tüm neoplastik tümörleri 3 farkli hücre serisinden köken alirlar :
Ürogenital Ridge’i örten germinal epitelden
Ürogenital Ridge’in içindeki stromal elemanlardan
Yolk Sac dan gelen germ hücrelerinden
Eriskinde over tümörlerinin çogu epitel kökenlidir. (%70) (Adeno CA)
Çocuklarda ise :
Germ hücreli tümörler % 60
Epitelyal tümörler % 15 oraninda görülürler.
1. EPITELYAL TÜMÖRLER (%15)
Overin epitelyal tümörleri tüm over neoplazilerinin
Eriskinde - % 70 ini
Çocukta - % 15 ini olustururlar.
Baslica epitelyal tümörler :
Müsinöz Adeno CA (En sik) % 44
Seröz Adeno CA
Müsinöz Adeno CA genellikle unilateraldir ve % 10 Maligndir.
Seröz Adeno CA genellikle bilateraldir ve nadiren maligndir.
Overin tüm epitelyal tümörlerinde % 16 malignite riski vardir.
Overin epitelyal tümörlerinde serum CA – 125 düzeyi iyi bir tümör markeridir.
FIGO OVER CA EVRELEMESI
Evre I : Overlerde sinirli
Ia – Tek overde. Kapsül intakt
Ib – Çift overde. Kapsül intakt
Ic – Tek / Çift over kapsül rüptüre
Evre Ia da unilateral salpingoooferektomi yapilir.
Evre Ib de bilateral salpingoooferektomi yapilir.
Evre II : Tek / çift over pelvik tutulum
IIa – Uterusa / Tüplere yayilim
IIb - Diger pelvik organlara yayilim
IIc - Kapsül rüptürü, asit
Evre II de
Total abdominal histerektomi
Bilateral salpingoooferektomi
Omentektomi yapilir.
Evre III : Intraabdominal implantasyon. Retroperitoneal LAP (+)
IIIa – Peritonda mikroskopik implantasyon. Retroperitoneal LAP (-)
IIIb – Implantlar ? 2 cm . Retroperitoneal LAP (-)
IIIc – Implantlar > 2 cm. retroperitoneal LAP (+)
Evre IV : Uzak metastaz (Karaciger)
Ileri hastalikta sistemik kemoterapi ve radyoterapi kullanilir.(Evre III – IV)
2. SEKS KORD STROMAL TM. (%5)
Ürogenital Ridge deki yüzey epitelinin altindaki mezenkimal hücrelerdenh köken alirlar.
Granuloza Teka hücreli tümör (en sik)(öst.)
Sertoli Leydig hücreli tm.(test.)
Fibrom ve Tekomlar (%15)
Granuloza Teka hücreli tümör, en sik görülen seks kord stromal tümördür. Hormonal aktiftirler.(östrojen).
% 82 Hastada prekoks puberte görülür.
Tümör markerleri:
Inhibin
MIS
Olgularin % 90 inda Evre I de tani konur ve prognoz iyidir. Fakat evre II den itibaren prognoz kötüdür.
Evre I – Unilateral salpingoooferektomi yeterlidir.
Sertoli Leydig hücreli tümörlere eskiden Arenobalstoma ya da Androblastoma denirdi. Testosteron salgilarlar. Her zaman unilateraldir. Evre Ia da tani konur. Maskülinizasyon yaparlar.
Tümör markerleri :
Testosteron
AFP
Sertoli Leydig hücreli tm. Granulosa Teka hüceli tm gibi seks kord stromali tümörler Ollier hastaliginda (Nonherediter mezodermal displazi nedeniyle multipl enkondromlar) birlikte görülebilirler.
3. STEROID HÜCRELI TÜMÖRLER
Eskiden lipoid hücreli tümör olarak biliniyordu. Steroid hücreli tümörler 3 gruba ayrilirlar.
Stromal luteoma
Leydig hücreli tm. (intrastoplazmik Reinke kristalleri içerirler) ? % 40
3. Grup steroid hücreli tm. Özel olarak isimlendirilmezler. Olgularin % 60 ini olustururlar. Prepubertal çocukta görülürler. Androjenik heteroseksüel pseudoprekoks vardir.
Stromal luteoma
Leydig hücreli tm. ? % 40 Postmenapozal kadinda görülür.
3. Grup steroid hücreli tümörler ? % 60 Prepubertal kizlarda görülür.
4. GERM HÜCRELI TM (% 60 – En sik)
primordiyal germ hücrelerinin göç yollari mükemmel degildir. Bu yüzden bazilari göç yollarindan saparak baska yerlesimlerde bulunabilirler.
Germ hücreleri :
Beyinde Pineal alanda (germinoma)
Mediastende
Retroperitonda
Sakrokoksigeal alanda
Over
Testis
Eger malign transformasyon meydana gelirse :
Gonadal germ hücreli tm
Ekstragonadal germ hücreli tm meydana gelir.
Gonadal yerlesimleri daha siktir. (Overde % 71).
Ekstragonadal yerlesim ise sakrokoksigeal bölgededir.
Germ Hücresi
Farklilasma yok (Germinom)
Farklilasma var (Embriyonel karsinom)
Disgerminom
Ekstraembriyonik doku
Embriyonik doku
Overde ? Disgerminom
Koryokarsinom Yolk Sac
Teratom
Testiste ? Seminom (Endodermal sinüs tm)
Ekstraperitoneal ? Germinom
Eger farklilasma olursa germinom (Disgerminom) gelisir. Fakat farklilasma olmazsa embriyonel karsinomlar (koryokarsinom, endodermal sinüs tm, teratom) ortaya çikar.
Germ hücreli tümörler çocukta nadirdir. Fakat olursa, en sik olarak gonadlara yerlesirler.
Gonadlardaki tüm benign ve malign germ hücreli tümörlerin ;
% 41 i Gonadal (%71 over)
% 39 u Sakrokoksigeal yerlesimlidir.
Izokromozom 12p I(12p)
Gonadal
Sakrokoksigeal
Mediastinal retroperiton
MSS (Hipofiz)
Germ hücreli tümörlerde sitogenetik çalismalar :
Tüm germ hücreli tümör tiplerinde izokromozom 12p tespit edilmistir.
Endodermal sinüs tümörlerinde kromozom 1p , 3q ve 6q delesyonlari bulunmustur.
Germ hücreli tümörlerin çogunda bir membran glikoproteini ( P – Glikoprotein ) tespit edilmistir. Bu protein varligi yaniti azaltmaktadir.
Germ hücreli tümörlerdeki tümör markerleri :
Alfafetoprotein (AFP
Human koryonik gonadotropin (? - HCG)
Laktat dehidrogenaz (LDH)
AFP : AFP nin kaynagi fötal yolk sac kesesidir. Yolk sac tümörlerinde AFP yükselir. Ayrica hepatoblastomda Hepatosellüler CA da ve Teratokarsinomda da AFP yükselir.
AFP yasamin ilk ayinda tüm yenidoganlarda yüksektir. Bu yüzden yasamin ilk ayinda yolk sac tümörlerinde veya embriyonel CA da yararli olmaz.
AFP nin normal serum yari ömrü 5 – 7 gündür.
- HCG : Plasental sinsisyotrofoblastlar tarafindan üretilen bir glikoproteindir. 2 alt ünitesi vardir.
Alfa (?) ve Beta (?).
Germ hücreli tümörde ? - HCG nin yükselmesi tümör içinde sinsisyotrofoblast varligini gösterir :
Seminomlar (Testisteki germinom)
Disgerminom (overdeki germinom)
Koryokarsinom (özellikle)
Embriyonel karsinom
- HCG nin yari ömrü 45 dakikadir.
LDH
LDH serum düzeyi nonspesifik bir tümör markeridir.
LDH izoenziminin geni 12p de lokalizedir.
