Inek, koyun, at gibi hayvanlar arasmda görülen ve salginlar halinde ölüme sebep olan basilli bir hastaliktir.
Genellikle bu hayvanlarla temas halinde olan veteriner, çoban, celep, çiftçi ve kasaplarda görülür.
Hayvanlarin yünü, eti ve derisi ile geçer.
\”Tularemi\” de oldugu gibi dis ve iç sarbon olmak üzere iki cinsi vardir. Dis sarbon, derideki çizik, çatlak ve yaralardan giris yapar. Iç sarbon ise, hayvanm yününden ve tüylerinden uçusan mikroplarin nefes yoluyla ahnmasi sonucu geçer. Hasta hayvanin eti yendigi zaman da mikroplar vücuda girmis olur.
Belirtileri:
• En sik görüleni dis sarbondur. Mikroplar genellikle el, yüz, kol ve bacaklarda yerlesirler.
• Sarbon \”siyah yara\” ile karekterizedir. Önce ortasinda siyah leke bulunan kirmizi kabarciklar ortaya çikar.
• Daha sonra kabarcik büyüyerek patlar ve etrafina iltihap saçar. Yara zamanla kuruyarak üzeri siyah bir kabukla örtülür.
• Yaranin etrafi siserken; çevrede yeni kabarciklar türer.
• Iç sarbonun teshisi oldukça zordur. Mide, bagirsak iltihabina yol açar. Pek ender olarak kusma ve ishal görülür.
Ne Yapmali?
Meslekleri icâbi hayvanlarla ugrasmak ; hastaliga yakalandigindan süphe zorunda olanlar için gelistirilmis \”sarbon asilari\” vardir. Bu gibi kimseler asi yaptirmaliettikleri hayvani digerlerinden ayirmali ve veterinere kontrol ettirmelidir.
Sarbondan ölen hayvanlarin üzeri kireç kaymagi ile örtülerek hastaligin diger hayvanlara geçmesi önlenmelidir. Ayni zamanda saglam hayvanlar asilatilmalidir.
Tedavi:
• Antibiyotik tedavisi, sarbon basillerine karsi.oldukça etkilidir.
• Hasta, tedavi sonuçlanincaya kadar, yatakta istirahat ettirilmelidir.
