YELKEN GÖGÜS (FLAIL CHEST):
Yelken gögüs çocuklarda nadiridir. Siklikla multipl kot kiriklarna bagli olarak gögüs duvarinin destabilize olmasina ve paradoksal hareketine yol açar. Gögüs duvari inspiryumda içeri, ekspiryumda disari dogru hareket eder. Paradoks hareket nedeniyle ventilasyon inefektiftir. Yelken gögüs genellikle akçiger kontuzyonuyla birliktedir. Gögüs duvarinin splintlenmesi ve yelken gögüs nedeniyle etkisiz öksürme sonucunda primer akçiger patolojisi kötülesebilir. Bunun sonucunda etkilenen akçigerin konsolidasyonu ve kollapsi söz konusudur. Buna bagli olarak da, ventilasyon/perfüzyon(V/Q) uyumsuzlugu ve hipoksi meydana gelir.
Yelken gögüsün tedavisinde :
1 – Oksijen destegi
2 – Agrinin dindirilmesi ;
- Interkostal sinir bkogu
- Oral/ IV narkotikler
- Epidural blok(sürekli infüzyon)
3– Fizyoterapi söz konusudur.
Akçiger ödemini engellemek açisindan sivi tedavisi dikkatli yapilmalidir. Hasta yogun bakimda monitörize edilmelidir. Eger solunum yetmezligi ortaya çikarsa endotrakeal intübasyon ve pozitif basinçli ventilasyon (pozitif ekspiryum sonu basinci) yapilmasi gerekebilir.
NPTR sonuçlarina göre Flail Chest mortalitesi %40 dir.
Çocuklarda sternum fraktürü, sternum kikirdak yapili oldugu için, eriskine oranla nadirdir.
PNÖMOTORAKS: Plevral bosluga hava dolmasidir.
1– Gögüs duvari
2– Akçiger parenkimi
3– Trakeobronsiyal agaç
4– Özofagus
Yaralanmalari sonrasinda ortaya çikabilir.
Pnömotoraks baslica 3 tipe ayrilir:
1– Simple (Basit)
2– Open (Açik)
3– Tension (Basinçli)
BASIT PNÖMOTORAKS:
Solunum sikintisina, takipneye ve etkilenen akçigere havanin az girmesine (atelektazi) yol açabilir. Oksijen satürasyonu düser. Dikkatli bir fizik muayenede gögüs duvarinda abrazyon, krepitasyon ve trakeal shift farkedebilir. Fakat birçok hastada semptom yoktur. Bu yüzden gögüs travmasinda akçiger grafisi çok önemlidir.
Basit pnömotoraksin tanisi mutlaka akçiger grafisi ile dogrulanmalidir.
Basit pnömotoraks mutlaka interkostal drenaj ile bosaltilmalidir. Gögüs tüpünün en iyi lokalizasyonu : anterior aksiller çizgi üzerinde 4/5 interkostal mesafe (meme basi) hizasidir.
Önerilen gögüs tüpü:
1– Yenidogan 12 – 16 French
2– Süt çocugu 16 – 18 French
3– Okul çocugu 18 – 24 French
4– Adolesan 28 – 32 French
Gögüs tüpü mutlaka kontrollü aspirasyondaki su alti drenaji sistemine baglanmalidir. Hava kaçagi kontrol altina alininca çekilmelidir. Sürekli veya masif hava kaçagi trakeobronsiyal rüptürü gösterir. Ufak asemptomatik olgular gözlenebilir. Fakat özellikle ;
1– Mekanik ventilasyona bagli olanlara
2- %15’den fazla pnömotoraks olgularina mutlaka gögüs tüpü konulmalidir.
AÇIK PNÖMOTORAKS:
Bu durumdaki hastalarda intraplevral basinç atmosferik basinca esittir. Sonuçta ; akçiger kollabe olur ve alveolar ventilasyon azalir. Gögüs duvarindaki aspire edici yaralar hemen taninmali ve :
1 – Hemen Heimlich valvi konulmali
2 – Ya da yara yeri pansuman ile kapatilmali fakat tamponun sadece 3 kenarina flaster koyup , bir çesit valv mekanizmasi olusturulmalidir. Daha sonra
3 – Gögüs tüpü konulmalidir.
BASINÇLI PNÖMOTORAKS:
Eger travma sonrasinda tek yönlü valv olusursa hava disaridan plevral bosluga girer ve oradan disari çikamaz. Buna basinçli (tension) pnömotoraks denir.
Alttaki sebep genellikle pulmoner veya trakeo-bronsiyal laserasyondur.
Intraplevral hava basinci atmosfer basincindan yüksek olur. Sonuçta :
1– Ipsilateral akçiger kollabe olur.
2– Mediasten karsi tarafa itilir.
3– Diyafragma düzlesir.
4– Karsi akçiger ventilasyonu bozulur.
5– Kalbe venöz dönüs azalir.
6– Nabiz ve solunum sayisi artar.
7– Hastada siddetli bir solunum sikintisi ortaya çikar.
8– Trakea karsi tarafa devie olur.
9– Boyun venleri dolgunlasir.
10– Siyanoz geç bir bulgudur.
11– Ipsilateral akçiger perküsyonda hiperrezonant’dir.
12– Oskültasyon’da solunum sesleri azalmistir.
Ayirici tanida en önemli olan ve ilk akla gelmesi gereken kardiyak tamponattir.
Bu durumu kardiyak tamponattan ayiran iki özellik:
1– Trakea yer degistirmemistir.
2– Gögüs perküsyonu normaldir.
Tansiyon pnömotoraks özellikle gögüs travmali ya da mekanik ventilasyondaki bir hastanin durumu aniden kötülestigi zaman mutlaka akla gelmelidir.
Basinçli pnömotoraks tedavisinde akçiger grafisini beklemeden acil igne aspirasyonu yapilmalidir.
(2. interkostal/midklakular) (4. interkostal / midaksillar) Daha sonra gögüs tüpü konulmalidir.
