Hiponatremi serum sodyum konsantrasyonunun 130 mEq/ltnin altinda olmasi olarak tanimlanir. 120 mEq/ltnin altina düsünce ciddi semptomlar görülür bu nedenle acil tedavi gerekir. Serum sodyumu düsünce plazma ozmolalitesi düser ve bu nedenle beyine su girisi olur. Serebral overhidrasyon nedeniyle apati, bas agrisi, anoreksi, kusma, konvülziyonlar ve koma görülebilir. Akut hiponatremide (24 saat) semptomlar çok siddetli olup, kusma, kas seyirmeleri, konvülziyon ve koma görülürken, plazma sodyumunun düsüs hizi yavassa daha az semptomatik olur. Bu hastalarda hemiparezi, ataksi, güçsüzlük ve Babinski pozitifligi bulunabilir.
Idrar sodyumu < 10 ise patoloji böbreklerde degildir.
Idrar sodyumu > 20 ise renal tübüler hasar vardir ya da vücut hipervolemiye yanit olarak sodyum atmaktadir.
Pseudohiponatremi: Serumda sodyumun çözündügü su kismini azaltan hiperproteinemi ya da hiperlipidemi durumlarinda olur. Ozmolalite degismez (280-295):
Mannitol kullanimi, hiperglisemilerde ozmolalite artmis olup yine hiponatremi olur Posm > 295.
Hipotonik hiponatremi nedenleri
1. Hipovolemik (genelde %o9 NaCl solüsyonu olmak üzere sivi verilir)
a) Böbrekten kayip (Idrar sodyumu > 20)
• Proximal RTA
• Fazla diüretik alimi
• Metabolik alkaloz
• Adrenal yetmezlik
• Pseudohipoaldosteronizm
b) Böbrek disi kayip (Idrar sodyumu < 20)
• GISden ishal, kusma, fistüller
• Terle
• Üçüncü bosluga sekestrasyon (pankreatit, yanik, peritonit, asit, vs.)
2. Övolemik (bu gibi durumlarda suyu kisitlamak gerekir)
• Uygunsuz ADH
• Hipotiroidizm
• Su intoksikasyonu
3. Hipervolemik
a) Idrar sodyumu > 40 oldugu durumlar
• Renal yetmezlik (akut ve kronik))
b) Idrar sodyumu < 20 oldugu durumlar
• Kalp yetmezligi
• Siroz
• Nefrotik sendrom
Tedavi: Akut semptomatik ve serum sodyumunu 120 mEq/ltnin altinda oldugu hiponatremilerde hipertonik salin solüsyonlari kullanilir.
Verilmesi gereken Na = (Istenen Na - Ölçülen Na) x 0.6 x vücut agirligi. Dört saatte sodyum açigi genellikle kapatilir. Diger hiponatremilerde genellikle hipertonik sodyum solüsyonlarina gerek kalmadan uygun volüm replasmani ve 1/2lik mayilerle düzelir (özellikle hipovolemik hiponatremilerde volüm kaybi yerine konunca neden ortadan kalkar).
Uygunsuz ADH sendromu olan hastalarda ESS hafif arttigi için eger hipertonik Na solüsyonu verirsek idrar bunu atar. Bu nedenle siviyi kisitlayarak böbregin sodyumu tutmasina yardimci olunur. Ancak akut vakalarda ve su intoksikasyonlarinda hipertonik sodyum ve ardindan furosemid denenebilir. Kronik vakalarda böbreklerin ADH yanitini inhibe eden demoksisiklin ya da lityum kullanilabilir. Hipervolemik hiponatremilerde ise sivi kisitlamasiyla beraber sodyumda kisitlanir. Çünkü sodyum vermek ESSyi daha da artirir. Bu vakalarda nadiren akut semptomlari bertaraf etmek için su kisitlanarak hipertonik sodyum verilebilir.
Uygunsuz ADH sendromu: Çesitli klinik durumlarda ADH uygunsuz biçimde artar. Bu hastalarda hafif ESS artisi ve bu nedenle idrarda sodyum artisi olur. Hastalarda ödem yoktur. Hastalarda hiponatremi vardir ve dehidratasyon bulunmaz. Sivi kisitlamasiyla normale dönerler. Nedenleri:
• Tümörler: bronkojenik karsinom, duodenal adenokarsinom, pankreas adenokar-sinomu, üreter ve prostat karsinomu, timoma, Hodgkin hastaligi, ALL
• Akciger hastaliklari: enfeksiyon (tbc, bakteriyel, mycoplazmal, viral) sol atrial basincin azalmasi, pnömotoraks, atelektazi, astim, kistik fibrozis, pozitif basinçli ventilasyon
• SSS hastaliklari: Tbc menenjit, ensefalit, bakteriyel menenjit, travma, hipoksi, tümör
• Diger nedenler: multipl skleroz, porfirya, vaskülit, stres, Guillian Barre sendromu
• Ilaçlar: Klorpropamid, vinkristin, vinblastin, diüretikler, morfin, karbamezapin, nikotin, barbitüratlar, kolsisin, flufenazin, amitriptilin
