Sagmal ineklerin günde 30 litreye kadar verebildikleri sütün, ihtiyacimiz olan
her türlü maddeyi içinde tasidigini biliyor muydunuz?
Gerçekten 100 gram
sütte 87.2 gram su, 3.3 gram çesitli proteinler (kazein, laktalbumin,
laktoglobulin), 3.8 gram yag, 4.8 gram karbonhidrat (laktoz), pekçok mineral
(kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum, klor, magnezyum, sülfür, krom, bakir,
çinko, demir, manganez, iyot selenyum) ve vitaminIerin her türü (A, ti-
amin, riboflavin, piridoksin, folik asit, B 12, C, D, E, K) bulunur. Bu
miktar süt, 67 kalori saglar.
Eksiksiz Gida
Süt, görüldügü gibi
eksiksiz ve mükemmel bir gidadir. Saglikli bir insanin 100' den fazla besin
maddesine ihtiyaci vardir ve bu maddeler de, ancak çesitli yiyeceklerle temin
edilebilir. Çalisan bir insana, günde 70-80 gram protein, 50-70 gram yag,
300-400 gram karbonhidrat ve kafi miktarda su, diger muhtelif vitaminler ve
madeni maddeler lazimdir.
Bu maddeleri kismen etle, ekmekle, sekerle,
suyla, ayrica çesitli meyve ve sebzelerle ancak alabilmekteyiz. Fakat süt, bu
besin maddelerini vücudumuzun ihtiyaçlarina en uygun bir oranda bünyesinde
toplayan bir gida olarak dikkatimizi çeker. Hiçbir sey yemeden, yalniz yeteri
miktardaki süt ile uzun süre saglikli olarak yasayabiliriz.
Sütün
bilesimi ve insan bünyesinin bilinmedigi, 14 asir öncesinden bugüne ulasan bir
hadis-i serif, bizleri hayrete düsürmektedir: \"Bir kimseye süt içirildiginde,
söyle desin: Allah'im onu mübarek kil ve ziyadesini ver. Çünkü sütün yerini
tutacak hiçbir yiyecek veya içecek yoktur.\"
Sagligi Korur
Sütün bir
özelligi de, bütün hastaliklara karsi en faydali ve koruyucu bir besin
olmasidir. Sagligin korunmasi için alinmasi gerekli çok sayida gidanin hemen
tamami sütte mevcuttur.
Ayrica, iskeletin iyi tesekkülü için de sütün
içindeki maddelere ihtiyacimiz vardir.
Sütün diger bir üstünlügü, öbür
gidalardan farkli olarak \"esansiyel\" denilen ve vücuda mutlaka disaridan
alinmasi gereken özelligiyle, insanin en fazla ihtiyaç duydugu kalsiyum, fosfor
gibi mineral maddeleri ile B kompleks vitaminIerinden B2 ihtiyacini karsilamak
için çok iyi bir kaynak durumundadir.
Süt, her yastaki kisilerin içmesi
gerekli olan çok önemli bir besin maddesidir. Çocuklarin saglikli büyümesini,
gençlerin beyin faaliyetlerinin artmasini saglar. Saç ve cilt güzelligi verir.
Zinde tutar, enerlik yapar.
Süt, bu sasirtici yönlerinden dolayi çok
tüketilmekte ve gelismis ülkelerde, okul döneminden baslayarak içme aliskanligi
kazandirilmaya çalisilmaktadir.
Son olarak sütten yapilan iki gidadan
söz etmek istiyoruz.
Yogurt :Lezzetle yenmesinin yanisira tedavi edici
olarak da kullanilan yogurt, sütün bütün özelliklerine sahip bir gida
maddesidir.
Yogurtta bulunan laktik asit, patolen (hastalik amili)
bakterileri öldürür. Laktobasiller ise antibiyotiklere benzer maddeler üreterek
mikroplarin üremesini durdururlar. Denilebilir ki, hiç mikrop barindirmayan
birkaç yiyecek maddesinden biri de yogurttur.
Yogurt, çocuklardaki
ishale iyi gelir. Kalb hastaliginin baslica sebebi olan kolesterolün kandaki
seviyesini düsürür. Mikrobik sarilikta, antibiyotik ilaç gibi is görür. Allerlik
reaksiyonlari azaltir.Büyüme ve gelismeyi tesvik eder. Kanserin tesekkülünü
geciktirir.
Bu özellikleriyle yogurt, birçok hastalikta diyet olarak
kullanilan çok kiymetli bir gida maddesidir.
Burada hasta için süt degil de,
sütten yapilan yogurt gibi yiyeceklerin tavsiye edilmesi dikkat çekicidir. Çünkü
bunlarin sütle yani gida degerini tasimasinin yani sira sindirilmeleri çok daha
kolaydir. C02 ile ferahlatici, serinletici bir özellik tasirlar.
Peynir
Peynir, sütün ihtiva ettigi en mühim mineralleri tasidigi gibi,
kesif bir gida maddesidir ve oldukça'da besleyicidir. Ayni miktar süte oranla
5-6 kat protein ve yag bulundurur. Sütün suyu ayrilip protein kismi, yani
kazeini pihtilasip konsantre oldugundan, bu özelligi gösterir. Kazein, tabiatta
yalnizca sütte bulunur.
Vücudumuzun kendi kendine yapamadigi ve mutlak
surette gida maddeleri ile almamiz sart olan aminoasitlerin hepsini ihtiva eder.
Hazmi da kolayolan peynir, en güzel ve en besleyici gidalardan birisidir.