meckel divertikülü :
Ilk kez 1809 yilinda Johann Friedrich Meckel tarafindan tanimlanan Meckel divertikülü toplumda yaklasik %2 oraninda bulunur. Herhangi bir yasta semptom verebildigi gibi semptom vermeden yasam boyu kalabilir veya baska bir nedenle yapilan karin ameliyati sirasinda farkedilebilir.
Embriyoloji :
Intrauterin hayatin ilk haftalarinda embriyoda yolk kesesi ile primitif barsaklar birbirleriyle yolk sapi (vitellin kanali = omfalomezenterik kanal) ile iliskidedir. Vitellin kanali 7. haftada oblitere olarak kaybolur. Kaybolmaz ise ortaya çikabilen anomalilerden birisi de Meckel divertikülüdür.
Anatomi :
Meckel divertikülü vitellin kanalinin göbek tarafinin kapanarak oblitere olmasi, barsak tarafinin kaybolmayip açik kalmasiyla olusur. Ileumun tüm katlarini içeren gerçek bir divertikül olan Meckel divertikülü, antimezenterik tarafta ve çekuma 40 - 100 cm proksimalde bulunur. Semptom veren vakalarda %75, asemptomatik vakalarda %35 oraninda divertikül içinde ektopik mide mukozasi bulunmaktadir. Nadiren pankreas dokusu da bulunabilir.
Klinik :
Meckel divertükülünde, intestinal obstruksiyon (%35), rektal kanama (%32), divertikülit veya perforasyon (%22) ve umbitikül fistül (%10) gibi degisik komplikasyonlar gelisebilir. Kanama ve obstrüksiyon 2 yas altinda, divertikülit büyük çocuklarda sik görülür.
Meckel divertükülüne bagli rektal kanama genellikle agrisiz ve massif olup, siklikla 5 yas altindaki çocuklarda görülür. Kanamanin sebebi, divertikül içinde bulunan mide mukozasi nedeniyle ileumda olusan peptik ülserasyondur. Kanama hafif hematokezyadan massif hematokezyaya kadar degisen biçimde görülebilir, hipovolemi ve ölümle sonuçlanabilir.
Tani :
Baryumlu ince barsak grafisi meckel divertikülünde pek fayda vermez. En önemli tani yöntemi mide mukozasi sitigrafisi diger adiyla Meckel sintigrafisidir. Teknisyum 99 Perteknetat ile çekilen sintigrafide, divertikül içindeki mide mukozasinda bulunan parietal hücrelerinde Teknisyum tutulmasi görülerek tani konulur. Kanamayi anjiografi ile de göstermek mümkündür ancak invaziv bir yöntemdir.
Meckel divertikülü intestinal obstruksiyona yol açabilir ve irkaç biçimde olur. Divertikül, invajinasyonu baslatarak, veya volvulusa yolaçarak ya da var olan bir inguinal herninin içine sikisarak (littre hernisi ) obstrüksiyona yolaçabilir. Mide mukozasinin yolaçtigi ileumdaki peptik ülserasyon üzerine bakteriyel invazyon olursa Meckel divertiküliti, nekroz hatta perforasyon gelisebilir.
Meckel divertiküliti akut appandisit ile ayni semptomlari verir ve siklikla karisir. Bu nedenle akut appandisit düsünülerek ameliyata alinan ancak appandisit saptanmayan hastalarda mutlaka meckel divertikülü arastirilmalidir. Meckel divertikülünde nadiren degisik benign tümörler, karsinoid, karsinom ve adenokarsinom görülebilmektedir.
Tedavi :
Bir komplikasyona yolaçmis Meckel divertikülü mutlaka cerrahi eksizyon ile çikarilmalidir. Tesadüfen baska bir ameliyat sirasinda saptanirsa izlenecek yol tartismalidir. Sayet ciddi baska hastalik yoksa divertikül çikarilabilir. Ancak ciddi bir hastalikla birlikte ise anastomoz iyilesmesi zor olacagindan çikarilmaz. Tutum her hastanin durumuna göre kararlastirilir.
