ÖZOFAGUS VARIS KANAMASI:
Portal hipertansiyonun yasami tehtid eden komplikasyonu olan varis kanamasi, özofagus alt uç ve midedeki varislerden kaynaklanir.
Daha önce saglik sorunu olmayan bir çocukta, geçirilmis bir abdominal infeksiyon veya umblikal ven kanulasyonu öyküsü varliginda, GIS kanamasinin ortaya çikmasi(özofagus varis kanamasi) neden olarak akla portal ven trombozunu getiri.
Siroz stigmatlari:
1– Sarilik
2– Asit
3– Spider Anjiomata
4– Hepatosplenomegali.
Siroz stigmatlarinin varligi portal hipertansiyonun daha çok karaciger hastaligina bagli oldugunu gösterir.Özofagus varis kanamasinin farmakolojik tedavisi:
Vazopressinin intravenöz uygulanmasi sonucunda splanchnic vazokonstruksiyon olusur ve portal kan akimi ile basinci azalir. Önerilen infüzyon hizi 0,2 – 0,6 ü/min. ‘dir.
Vazopressinin sistemik vazokonstruksiyon, su retansiyonu ve hiponatremi gibi sistemik yan etkileri olabilir.
Glypressin, vasopressinin sentetik bir analogudur. Yan etkiler olusturmadan splanchnic vazokonstruksiyona yol açar.
Glypressin, Nitrogliserin ile kombine edilip, basari ile kullanilabilir.
Nitrogliserin sistemik vazodilatasyon yaparak portal sistemin çikisindaki(outflow) direnci düsürür.
Somatostatin , dogal bir GIS inhibitörüdür.
Özofagus varis kanamalarinda etkilidir.
Octreotide, somatostatinin sentetik anolagudur.
Ondan 100 kez daha güçlüdür.(Yari ömrü 100 kez uzun!) Portal kan akimini azaltir.
Dozu : IV 25mg/hr.
Portal hipertansiyonun farmakolojik tedavisi:
- Blokerlerden propranolol veya Nadolol ve Isosorbid mononitrat kombinasyonu splanchnic vazokonstruksiyona ve kardiyak output azalmasina yol açar. Sonuçta portal kan akimi ve basinci azalir.
- Blokerler , özofagus varis kanamali hastalardaki mortaliteyi azaltirlar.
Balon Tamponati:
Balon tamponadi ufak çocukta risklidir. Özofagus lümeni balonla tikandigi için, sekresyonlarin aspirasyonu söz konusu olabilir. Ayrica tüpün aksidental olarak çikmasi sonucunda katastrofik havayolu obstruksiyonu görülebilir.
Yinede olgularin çogunda balon tamponadi ile varislere direkt kompresyon yapilmasi oldukça etkili olur.
ENDOSKOPI (Skleroterapi/bantlama) :
Üst GIS kanamasini degerlendirmenin en iyi yolu özofagus, mide ve duodenumun fleksibl endoskopi ile muayenesidir.
Cratoord ve Frenkner (1939) ; endoskopik skleroterapi ile özofagus varislerinin direkt obliterasyonunu gerçeklestirdi. Fakat portal basinç degismedigi için yeni kollateraller gelisti ve kanama tekrarladi.
Endoskopik skleroterapi, özofagus varis kanamalarinda ilk asamada kullanilan bir yöntemdir.
Akut hemorajide sklerozannin direkt injeksiyonu yanisira ilaç tedaviside eklenmelidir. Skleroterapi rijid veya fleksibl endoskopi ile yapilabilir.
Görüntüleme fleksibl ile daha iyidir. Fakat injeksiyon sonrasi tamponad rijid ile yapilabilir. Fleksibl endoskop ile ayrica gastrik varislere de ulasilabilir.
Endoskopik skleroterapinin nadir ; fakat ciddi komplikasyonlari :
1 – Hemoraji
2 – Mukozal ülserasyon
3 – Dismotilite
4 – Özofagiyal striktür.
5 – Perforasyon.
Özofagus varislerinin endoskopik bantlanmasi : Steigmann tarafindan önerildi.
Endoskopik ligasyon, kanayan varislerin tedavisinde en az skleroterapi kadar etkilidir.
Diger tanisal yöntemler:
1– Splenoportografi(perkütan).
2– Mezenterik arter anjiografisi ( Tedavi amaçli somatostatin’de verilebilir).
Koroner venin perkütan transhepatik oklüzyonu koroner venin oklüzyonu, kanayan özofagiyal varislerin obliterasyonunu saglayabilir. Bunun için portal venin açik olmasi gereklidir. Portal vene, direkt perkütan transhepatik puncture ile ulasilir. Bu prosedür ile birlikte ilaç tedavisi de eklenir.
