MEZENTERIK VE OMENTAL KISTLER
TARIHÇE
Florantinali anatomist Benevien 1507 de 8 yasinda bir erkek çocugun otopsisinde ilk defa bir mezenterik kisti bildirdi.
1842 de Von Rokitansky ilk defa silöz mezenterik kisti tarif etti
1852 de Gairdner, ilk defa bir omental kisti bildirdi.
Fransiz cerrah Tillaux 1880 de mezenterdeki kistik bir kitlenin cerrahi tedavavisini basari ile yapti.
Beahrs (1950) Mezenterik kistleri 4 kategoriye ayirdi :
1 ) Embriyonik (Gelisimsel)
2) Travmatik (Edinsel)
3) Neoplastik
4) Infektif (Dejeneratif)
GIRIS
Mezenterik ve omental kistler nadirdir. Insidansi genel hastanelerde her 100. 000 basvuruda 1 olgu, pediatrik hastanelerde her 20.000 basvuruda 1 olgudur.
Olgularin 1 / 3 ü 15 yasin altindaki çocuklarda; 1 / 4 ü ise 10 yasin altindaki çocuklarda görülür. Kizlarda daha siktir. Beyazlarda daha siktir.
Kistik lenfanjiyomalar ile mezenterik – omental kistleri ayiran bazi otörler vardir. Kistik lenfanjiomlar endotel hücresi ve köpük hücresi ile döseli, ince duvarli lenfoid doku ve düz kas içeren basit kistlerdir.
Mezenterik kistlerin duvari düz kas ve lenfatik bosluklar içermez. Mezenterik kistlerin duvari küboidal veya kolumnar epitel hücresi ile örtülüdür.
Lenfanjiomlar mezenterde veya retroperitonda olurlar. Akut abdominal bulgular ile erken yasta belirti verirler. Mezenter kistleri ise mezenterde sinirlidir. Genellikle eriskin dönemde asemptomatik kitleler olarak karsimiza çikarlar.
MEZENTER KISTI
Mezenterde yerlesen, retroperitoneal uzantisi olmayan, belirgin bir endotelyal veya mezotelyal hücre örtüsü bulunan kistlerdir.
Omental kist ayni histolojik özellikleri içerir. Fakat omentum minus veya majusda sinirlidir.
EMBRIYOLOJI
Gross : En çok kabul gören teoriyi ileri sürdü. Buna göre bu kistler mezenterdeki lenfatik sistem ile iliskisi olmayan ektopik lenfatiklerin benign proliferasyonudur. Gross a göre bu kistler boyundaki juguler lenfatik keseden gelisen Kistik Higromanin analogudur. Bu kistlerde embriyonik retroperitoneal lenfatik bosluklardan köken alirlar.
Diger teoriler :
Embriyonik lenfatik bosluklarin venöz sistem ile birlesememesi
Perinodal dokuda normal lenfatikovenöz santlarin olmamasi
Mezenterik yapraklarin birlesememesi
Gizli travma
Neoplazi
Lenf nodlarinin lokalize dejenerasyonu
Lenfatik obstruksiyonun rolü ileri sürülse de, gösterilememistir.
SPEKTRUM
Mezenterik kistler duodenumdan rektuma kadar tüm GIS de mezenterde olabilirler. Omental kistler ise büyük veya küçük omentumda yerlesirler.
Mezenterik kistler omental kistlerden 4 – 5 misli daha sik görülürler.
En sik yerlesim ileumun mezenteridir. Kolonik mezenterde ise en sik sigmoid kolonun mezenterinde bulunurlar.
Ayirici tanidaki en önemli patoloji intestinal duplikasyon kistleridir.
MEZENTERIK VE OMENTAL KISTLERIN AYIRICI TANISI :
Intestinal duplikasyon kisti
Over kisti
Koledok kisti
Pantreatik, splenik veya renal kist
Hidronefroz
Kistik teratoma, dermoid
Hidatik kist
Asit
Duplikasyon kisti, mezenterik kist ayiriminda en önemli özellik mukozadir. Duplikasyon kistinde mukoza vardir. Mezenterik kistte ise yoktur.
Duplikasyon kistlerinin aksine mezenterik ve omental kistler mukus içermezler.
Mezenterik kistler siklikla tek ve multiloküledir. Kist sivisi genellikle serözdür.
Mezenter kisti ;
- Ileum ve kolon mezenterinde ? Kist sivisi seröz
- Proksimal ince barsak mezenterinde ? Kist sivisi silöz.
Omental kistler her zaman seröz sivi içerir.
KLINIK
Eriskinde bu kistler olgularin % 40 inda ? Insidental dir. % 60 inda ? Akut abdomen bulgulari söz konusudur.
Klasik tablo, kismi intestinal obstruksiyon ve hareketli abdominal kitledir. Çocuklardaki en sik akut prezentasyonda ince barsak obstruksiyonu (bazen volvulus ve intestinal infarkt ile birlikte) söz konusudur.
Mezenterik ve omental kistlerde çesitli komplikasyonlar olabilir :
Intestinal obstruksiyon (en sik)
Volvulus
Kistin içine kanama
Infeksiyon
Rüptür
Torsiyon
Üriner sistem obstruksiyonu
Biliyer sistem obstruksiyonu
Malignite (%3) (eriskinde) (sarkom, lenfanjiyoendotelyom).
Fizik muayenede abdominal distansiyon ve kitle tespit edilebilir. Fakat boyututnun büyüklügü, yumusak olmasi ve çok hareketli olmasi nedeniyle kitlenin palpe edilmesi güçtür.
Eger hastadaki asidin nedeni açiklanamiyorsa (karaciger veya böbrek) akla mutlaka mezenterik omental kist gelmelidir.
Eger kitle palpe ediliyorsa, mezenterik kist transvers planda hareketlidir. Omental kistler ise transvers ve kraniyokaudal planlarda hareket eder.
Ayakta direk karin grafisinde gazsiz, homojen, su yogunlugundaki bir kitlenin barsak anslarini deplase ettigi gözlenir. Bazen ince kalsifikasyonlar görülebilirler.
Omental kist barsak anslarini posteriora deplase eder. Mezenterik kistte ise barsak anslari kisti çevreler.
- Üst GIS çalismasi
- Baryumlu kolon
- IVP
- USG (En seçkin yöntem)
- BT tanida yardimcidir.
Koledok kistlerini ayirt edebilmek için biliyer sintigrafi yardimci olur.
TEDAVI
Cerrahinin amaci kitlenin tamamen çikarilmasidir. Omental kistler kolaylikla çikarilabilirler ve barsak rezeksiyonu asla gerekmez. Mezenterik kistlerde ise tercih edilen yöntem enükleasyondur. Bu özellikle eriskinde mümkündür. Fakat çocukta genellikle rezeksiyon ve anastomoz yapilmasi gerekir.
Barsak rezeksiyonu :
Eriskinlerin 1 / 3 ünde
Çocuklarin 2 / 3 ünde gerekir.
Eger enükleasyon veya rezeksiyon mümkün degilse, 3. seçenek olarak ; kismi eksziyon ve geride kalan kistin karin içine marsupiyelizasyonu uygulanir. (yaklasik % 10 olguda).
Eger bu islem yapilacaksa kistin içine sklerozan amaçli :
% 10 Glukoz
Elektrokoter
Alkol + Iyot uygulanir.
SONUÇ : Rekürrens orani ; % 0 – 13,6 (ortalama % 6,1).
